Ein hugmyndin innan Rannsóknaseturs HÍ á Ströndum er að efla atvinnulíf á Ströndum. Ein leið til þess er að setrið standi fyrir margvíslegri skráningu og miðlun menningararfs í samvinnu við menningarstofnanir á landsvísu og í héraðinu. Þetta verkefni komst á flug eftir að sótt var um styrk til Byggðaáætlunar (liður B8) haustið 2018 til að koma á laggirnar fjarvinnslustöð á Hólmavík á sviði þjóðfræði við margvíslega söfnun, skráningu og miðlun menningararfs, innan vébanda Rannsóknasetursins. Verkefnið bar titilinn Þjóðfræðistofa – fjarvinnslustöð á sviði þjóðfræði á Ströndum. Jákvætt svar barst í lok ársins um styrk að upphæð samtals 18 milljónir til þriggja ára og var úthlutunin í tengslum við Byggðaáætlun 2018-2024. Byggðastofnun var tengiliður ríkisins vegna verkefnisins og náði stuðningurinn til áranna 2019-2021.
Aftur fékkst styrkur úr sama potti Byggðaáætlunar í rúmlega eitt og hálft ár frá 1. júní 2022 og út árið 2023 og nú rúmar 10 milljónir. Það verkefni hafði yfirskriftina: Persónulegar heimildir – Myndir og minningar. Báðir þessir styrkir voru ómetanlegir við að efla starfsemi Rannsóknasetursins, gera menningararfinn aðgengilegan og styðja um leið við atvinnulíf og byggð á Ströndum. Nýsköpunarsjóður námsmanna hefur svo einnig stutt verkefni og sumarstörf sem unnin hafa verið innan þessa ramma.
Helstu verkefni
Samstarf hefur verið við þjóðmenningarstofnanir á landsvísu og söfn í héraðinu og hafa margvísleg verkefni unnin og sett af stað. Einnig hefur verið ráðist í viðamikil afmörkuð verkefni. Þau stærstu eru samvinna við ASÍ um skönnun og skráningu ljósmynda, áður en myndasafn þeirra fer á Þjóðminjasafnið. Einnig samvinna við Ljósmyndasafn Íslands í Þjóðminjasafni um skráningu mynda og innsetningu þeirra á vefinn Sarpur.is. Þessir samningar efla verkefnið og styðja við drauminn um varanlega fjarvinnslustöð og atvinnusköpun og störf á sviði menningararfs á Hólmavík. Af öðrum samstarfsaðilum er helst að nefna Árnastofnun, Handritadeild Landsbókasafnsins og Sauðfjársetur á Ströndum.
Innan vébanda verkefnisins er unnið að skráningu á menningararfi og að koma honum á rafrænt og aðgengilegt form. Verkefnin eru flest á landsvísu, en leitast er við að hafa einnig í gangi verkefni sem snúa sérstaklega að Ströndum. Unnið hefur verið að skráningu á ljósmyndum á vefinn Sarpur.is og viðtölum á vefinn Ismus.is, uppskriftum á dagbókum og gerð yfirlits um dagbækur sem finna má á söfnum landsins, auk söfnunar og skráningar á margvíslegu öðru efni og persónulegum heimildum. Bæði er um að ræða þátttöku í viðamiklum verkefnum sem þegar voru í gangi og ný verkefni. Miðlun fróðleiksins í ræðu og riti, með útgáfu, fyrirlestrum, sýningahaldi og öðrum hætti, hefur alltaf verið hluti af þessu verkefni.
Rannsóknasetrið er svo sannarlega til í að ræða samvinnu um fjarvinnslu: söfnun, skönnun, skráningu og miðlun. Það á jafnt við um einstaklinga, félagasamtök, fyrirtæki og stofnanir. Hafið endilega samband ef þið hafið verkefni í huga.
Starfsfólk við verkefnið
Eiríkur Valdimarsson þjóðfræðingur var ráðinn starfsmaður í fullt starf við Rannsóknasetrið til að sinna þessu verkefni árið 2019 og hefur starfað samfleytt hjá setrinu síðan. Guðlaug G.I. Bergsveinsdóttir þjóðfræðingur hefur einnig verið í hlutastarfi með hléum við verkefnið, allt frá 2020. Auk þess hafa fleiri einstaklingar verið ráðin í sumarstörf og hlutastörf við einstaka verkþætti, til dæmis þjóðfræðingarnir og þjóðfræðinemarnir Rakel Jónsdóttir, Orri Jónsson og Dagrún Ósk Jónsdóttir.
Eiríkur Valdimarsson flytur erindi