Inngangur að ferðamálafræði (FER101G)

Kynnt eru helstu viðfangsefni, hugtök og kenningar ferðamálafræða. Fjallað er um samfélagslegar orsakir ferðamennsku og áhrif ferðamennsku á umhverfi, samfélag og hagkerfi. Fjallað er um upphaf og þróun ferðamennsku og ferðalaga og hvert straumar ferðamanna liggja. Stúdentar þurfa að standast alla prófþætti námskeiðsins.

Mannvistarlandfræði (LAN104G)

Kynnt verða hugtök og kenningastraumar í samfélagsvísindum, með áherslu á notkun og birtingarform í samtímarannsóknum í mannvistarlandfræði og ferðamálafræði. Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist skilning á notkun hugtaka í vísindalegri umræðu og þjálfun í meðferð þeirra. Má þar telja algeng hugtök eins og staður, rými, hnattrænt, staðbundið, hnattvæðing, sjálfbær þróun, náttúra, landslag, menning, sjálfsmynd, ímynd og samfélag. Kennsluform er blanda fyrirlestra og umræðutíma í smærri hópum, sem tengjast skilaverkefnum nemenda. Próftökuréttur er háður verkefnaskilum og þátttöku í umræðuhópum.

Vinnulag í landfræði og ferðamálafræði (LAN105G)

Námskeiðið tekur á ólíkum þáttum vinnulags í háskólanámi og rannsóknum og er ætlað að veita nemendum hagnýtan undirbúning að háskólanámi. Námskeiðið skiptist í nokkra hluta og munu ákveðin verkefni og æfingar tengjast hverjum hluta. Fjallað verður um forsendur og markmið rannsókna og hugmyndafræðilega strauma, heimilda- og tilvísananotkun, tjáningu og framsögn ásamt ritun, stíl og framsetningu. Jafnframt verður stoðkerfi nemenda (s.s. bókasafn og námsráðgjöf) kynnt. Áhersla er lögð á vinnu nemenda með það að markmiði að nemendur tileinki sér árangursrík vinnubrögð í háskólanámi.

Önnur vinnulagsnámskeið geta verið metin jafngild þessu námskeiði

Náttúra Íslands (LAN107G)

Meginmarkmið námskeiðsins er að nemendur öðlist grundvallarskilning á ferlum náttúrunnar, þannig að það nýtist við skipulagningu og stjórnun náttúrutengdrar ferðamennsku.

Fjallað verður um myndun og mótun lands og gerð grein fyrir þeim ferlum sem þar eru að verki. Lögð verður áhersla á eldvirkni, jarðskorpuhreyfingar, jökla, jarðveg, gróður og dýraríki. Áhersla verður jafnframt lögð á myndunarsögu Íslands og samspil innrænna og útrænna afla í þeirri sögu.

Gerð verður grein fyrir gróðurfarssögu á mismunandi tímabilum í jarðsögu landsins og samspili gróðurframvindu og landhnignunar frá lokum síðustu ísaldar.

Veitt verður innsýn í sögu landgræðslu og skógræktar. Í námskeiðinu verður sérstök áhersla lögð á sérkenni íslenskrar náttúru, afleiðingar einangrunar og samspil hinna ýmsu umhverfisþátta sem áhrif hafa á mótun íslensks landslags og náttúrufars. Farin verður námsferð um miðbik misseris. Stúdentar þurfa að standast alla prófþætti námskeiðsins.

Áfangastaðurinn Ísland (FER209G)

Markmið námskeiðsins er að veita nemendum undirstöðuþekkingu á ferðamannalandinu Íslandi og helstu áfangastöðum og ferðaleiðum sem þar er að finna. Jafnframt er leitast við að veita nemendum hagnýta þjálfun til að þeir geti skipulagt ferðir um landið og notað til þess aðgengilegar aðferðir kortagerðar og unnið með með einfaldar landupplýsingar. Ferðaleiðir verða skoðaðar með tilliti til aðdráttarafls þeirra, afþreyingarmöguleika og upplifunar ferðamanna. Dregið verður saman það helsta um hverja leið með tilliti til samfélags þess svæðis sem ferðast er um, náttúru, sögu og menningu.

Sérstök áhersla verður lögð á þjálfun í:

Að afla gagna til að skipuleggja ferðir um Ísland fyrir ólíka hópa ferðamanna;

Miðlun upplýsinga til ferðamanna og pistlagerð;

Rýmistengdri hugsun og notkun landfræðilegra upplýsinga við skipulagningu ferða.

Farið verður í ferðir í nágrenni Reykjavíkur og sýndarferðalög víðsvegar um landið. Einnig munu nemendur fara í leiðsagða hópferð á eigin vegum.

Uppbygging fyrirtækja og starfshæfni í ferðaþjónustu (FER208G)

Námskeiðið veitir nemendum innsýn í umhverfi ferðaþjónustufyrirtækja og stofnanna á Íslandi. Fjallað um rekstrarumhverfi ferðaþjónustunnar, forsendur samkeppni og samvinnu og tengsl ólíkra aðila á markaði, ásamt aðkomu hins opinbera. Einnig er veitt innsýn í lagaumhverfi ferðaþjónustunnar og áhrif þess á greinina.

Tölfræði (LAN203G)

Í byrjun námskeiðsins eru grunnhugtök tölfræðinnar kynnt til sögunnar, svo sem þýði, úrtak og breyta. Nemendur kynnast hinum ýmsu lýsistærðum og myndrænni framsetningu gagna. Því næst verður farið í grundvallaratriði líkindafræðinnar og helstu líkindadreifingar kynntar.

Síðasti hluti námskeiðsins snýr að ályktunartölfræði þar sem skoðuð verða tilgátupróf og öryggisbil fyrir meðaltöl, dreifni og hlutföll og farið verður í fervikagreiningu og aðhvarfsgreiningu. Nemendur fá þjálfun í að reikna hinar ýmsu lýsistærðir í Excel ásamt því að útbúa gröf. Nemendur læra beitingu allra ofangreindra aðferða í tölfræðihugbúnaðinum SPSS.

Listin að ferðast (LAN205G)

Þetta námskeið fjallar um mismunandi tegundir ferðamennsku og birtingarmyndir ferðaþjónustu á ólíkum svæðum. Námskeiðið skoðar tiltekna strauma ferðamennsku eins og massaferðamennsku, fátækraferðamennsku og bakpokaferðamennsku ásamt því að kynna kenningar um drifkrafta ferðalaga. Umfjöllunin er tengd ákveðnum landsvæðum og sett í samhengi við samfélagslega þróun þeirra. Þannig er lögð áhersla lögð á að veita innsýn í landfræðilegt samhengi ferðaþjónustu í heiminum í dag ásamt þeim álitamálum og úrlausnarefnum sem ferðamennska á við að etja á ólíkum stöðum.

Markaðsstarf í ferðaþjónustu I (FER306G)

Markmið námskeiðsins er að kynna nemendum grundvallar hugtök og kenningar í markaðsfræði, ásamt því að veita innsýn í grunnatriði þjónustustjórnunar í samhengi ferðaþjónustu. Lögð er áhersla á hagnýt verkefni og greiningar sem ýta undir faglegt og ábyrgt markaðs- og þjónustustarf.
Byggt verður á kennsluformi sem ýtir undir virka þátttöku nemenda.  Fyrirlestrar, umræður og verkefnavinna í tímum.
Viðfangsefnið hverju sinni er tengt við íslenskar aðstæður eins og kostur er. Ætlast er til að nemendur taki virkan þátt í umræðum á meðan á yfirferð stendur og því er mikilvægt að allir komi vel undirbúnir.
FER307G markaðsstarf í ferðaþjónustu II 2e, er tekið samhliða og ekki hægt að taka í sitthvoru lagi

Markaðsstarf í ferðaþjónustu II (FER307G)

Þetta námskeið er hluti af FER306G marðkaðsstarf í ferðaþjónustu I og skulu námskeiðin tekin samhliða

Markmið námskeiðsins er að kynna nemendum grundvallar hugtök og kenningar í markaðsfræði, ásamt því að veita innsýn í grunnatriði þjónustustjórnunar í samhengi ferðaþjónustu. Lögð er áhersla á hagnýt verkefni og greiningar sem ýta undir faglegt og ábyrgt markaðs- og þjónustustarf.
Byggt verður á kennsluformi sem ýtir undir virka þátttöku nemenda.  Fyrirlestrar, umræður og verkefnavinna í tímum.
Viðfangsefnið hverju sinni er tengt við íslenskar aðstæður eins og kostur er. Ætlast er til að nemendur taki virkan þátt í umræðum á meðan á yfirferð stendur og því er mikilvægt að allir komi vel undirbúnir.
FER306G markaðsstarf í ferðaþjónustu I 6e, er tekið samhliða og ekki hægt að taka í sitthvoru lagi

Ferðamennska og umhverfi (LAN308G)

Í námskeiðinu verður fjallað um náttúru og landslag sem auðlind ferðamennsku. Áhersla verður lögð á samspil manns og náttúru. Farið verður yfir sögu náttúruverndar og staða náttúruverndar í dag skoðuð í alþjóðlegu samhengi. Fjallað verður um skipulag og stjórnun þjóðgarða og annarra friðlýstra svæða og skoðaðar aðferðir við gildismat náttúrunnar. Áhrif ferðamennsku á umhverfi verða rædd með áherslu á álag ferðamanna og þolmörk umhverfis. Gefin verður innsýn í náttúrusiðfræði og viðhorf og umgengni ferðamanna við náttúruna rædd. Sérstök áhersla verður lögð á sjálfbæra ferðamennsku og möguleikar þróunar slíkrar ferðamennsku hér á landi verða ræddir í ljósi skipulagningar og stjórnunar ferðamennsku.

Námskeiðið mun samanstanda af fræðilegum fyrirlestrum, umræðuverkefnum og æfingum. Stúdentar þurfa að standast alla prófþætti námskeiðsins.

Hnattvæðing efnahagslífsins (LAN305G)

Fjallað er um helstu einkenni á efnahagslífi heimsins, í ljósi hnattvæðingar viðskipta, stjórnmála og menningar á undanförnum áratugum. Athugað er hvernig þungamiðja heimshagkerfisins hefur færst til og hvernig hin ýmsu svæði og lönd tengjast því með mismunandi hætti. Teknir eru til athugunar helstu gerendur og stofnanir sem hafa áhrif á hnattvæðinguna, þar á meðal fjölþjóðafyrirtæki, alþjóðastofnanir og ríki. Dæmi eru tekin úr ólíkum geirum atvinnulífs, skoðað hvernig keðjur framleiðslu og neyslu hafa tekið breytingum með hnattvæðingu og greint hvaða áhrif slíkt hefur haft á staði og svæði.

Kenningar í ferðamálafræði (FER409G)

Á áttunda áratugnum byrjuðu fræðimenn að velta fyrir sér tilgangi, þróun og mikilvægi ferðamennsku í heiminum. Spurningar eins og "hver er ferðamaður?", "hver er tilgangur þess að ferðast? og "hvað skilgreinir ferðalög?" voru algengar framan af og enn þann dag í dag velta fræðimenn upp þessum sömu spurningum, þó með breyttum áherslum í síbreytilegum félagslegum og pólitískum aðstæðum. Þessi áfangi leggur áherslu á helstu kenningar ferðamálafræðinnar og gefur innsýn í ólíkar nálganir og áherslur fræðanna. Krafa verður gerð á nemendur um að þeir velti fyrir sér mismunandi áherslum fræðimanna og setji fram eigin rannsóknarspurningar og móti hugsanlegar nálganir hvað varðar uppsetningu verkefnis í ferðamálafræðum.

Kannanir, viðtöl og vettvangsathuganir (LAN411G)

Markmið námskeiðsins er að veita nemendum fræðilega undirstöðu og hagnýta þjálfun til að þeir geti beitt algengum félagsvísindalegum aðferðum við rannsóknir í landfræði og ferðamálafræði.

Fjallað verður um þekkingarfræðilegan grunn félagsvísindalegra rannsókna, rannsóknarsiðferði, og algengar rannsóknaraðferðir, bæði eigindlegar og megindlegar.

Sérstök áhersla verður lögð á: a) framkvæmd viðtalsrannsókna, þar með talið undirbúning og gerð viðtalsramma, val viðmælenda, framkvæmd viðtals, afritun, lyklun, greiningu og túlkun; b) framkvæmd spurningakannana, þar með talið skipulagningu spurningakannana, úrtaksgerð, gerð spurningalista, réttmæti og áreiðanleika, orðalag spurninga, gerð gagnagrunns og úrvinnslu; og c) samþættingu aðferða.

Fyrirlestrar og verkefnatímar í námskeiðinu þjóna því hlutverki að byggja undir og styðja við rannsóknarverkefni sem nemendur vinna yfir misserið.

Menningartengd ferðaþjónusta (FER507G)

Í námskeiðinu verður hugað að þýðingu og skilgreiningu hugtaksins menningar í menningartengdri ferðaþjónustu með sérstöku tilliti til framsetningar og miðlunar ímynda og menningar á mismunandi vettvangi. Velt verður upp pólitískum og siðferðilegum spurningum hvað varðar söfnun, framsetningu og miðlun menningar í mismunandi samhengi og á mismunandi vettvangi, erlendis og hérlendis. Einnig verða skoðuð tengsl ferðaþjónustu við skapandi greinar. Spurningum varðandi eignarhald á menningararfleifð verða íhugaðar svo og í höndum hvers það að skapa menningararfleifð er.

Skipulag og stefnumótun í ferðamennsku (FER510G)

Viðfangsefni námskeiðsins er skipulagning og stefnumótun í ferðamennsku út frá umhverfis-, félags- og efnahaglegum þáttum. Fjallað er um tilgang skipulagningar í uppbyggingu ferðaþjónustu og ferðamannastaða og afleiðingar óskipulagðrar uppbyggingar.

Í námskeiðinu verður fjallað um hlutverk hins opinbera og einkageirans í stefnumótun og skipulagsvinnu í ferðamálum og tengsl hagsmunaaðila. Staða þessara mála hér á landi er sett í alþjóðlegt samhengi hugmyndafræðilegra strauma um stefnumótun.

Nemendur þurfa að standast alla prófþætti námskeiðsins.

Byggðaþróun og atvinnulíf (LAN514G)

Fjallað er um helstu kenningar um búsetuform og þróun byggða og svæða og þær settar í samband við íslenskar aðstæður. Samsetning atvinnulífs í helstu tegundum byggðarlaga á Íslandi er skoðuð, sem og aðrar forsendur búsetu. Markmið, leiðir og árangur af byggðastefnu. Samanburður við nágrannalönd. Að námskeiðinu loknu eiga nemendur að kunna skil á sérstöðu hinna ýmsu landshluta og byggðarlaga á Íslandi og vera færir um að sjá stöðu þeirra í stærra samhengi.

Starfsþróun í ferðaþjónustu (FER614G)

Þetta er hagnýtt námskeið sem hefur að markmiði að gera nemendum kleift að yfirfæra þekkingu og hæfni úr grunnnámi í hagnýtt umhverfi ferðaþjónustunnar. Nemendur fá innsýn í starfsemi fyrirtækja og stofnana á sviði ferðaþjónustu og vinna verkefni sem efla starfshæfni þeirra eftir að námi lýkur. Ætlast er til þess að nemendur kynni sér starfsemi tiltekinna fyrirtækja og afli sér þekkingar á ólíkum störfum í ferðaþjónustu innan þeirra.

Gert er ráð fyrir að u.þ.b. 8-10 klst. sé varið á vettvangi að jafnaði í verkefnaviku námsbrautar (vika 8). Nemendur velja sér tvö fyrirtæki eða stofnanir úr hópi samstarfsaðila sem kynntur verður á upphafsvikum námskeiðs. Námsmat felst í verkefnavinnu, m.a. uppfærslu á ferilskrá (CV), uppfærslu ferilmöppu (portfolio), námsdagbókar og kynningar auk þess sem skyldumæting er í tíma.

Nýsköpun í ferðaþjónustu (FER613G)

Ferðaþjónusta og nýsköpun eru tíðum tengd sterkum böndum í umræðu um hagþróun og nýbreytni í samfélaginu. Ferðaþjónusta er út af fyrir sig talin til nýsköpunar í atvinnulífi hér á landi en eins hefur vaxandi athygli verið beint að frumkvöðlastarfi og nýsköpun innan greinarinnar sjálfrar.

Í námskeiðinu verður fjallað um nýsköpun og ferðaþjónustu út frá mismunandi hliðum. Farið verður ítarlega ofan í fræðilega umfjöllun um hugmyndir um nýsköpun almennt og í ferðaþjónustu sérstaklega og hvernig þær tengjast mismunandi skilningi á ferðaþjónustu sem atvinnugrein og nýsköpunarferlum. Fjallað verður um nýsköpun í þjónustufyrirtækjum, forsendur og tilgang og frumkvöðlastarf í tengslum við mismunandi gerðir ferðaþjónustu.
Nemendur munu vinna að verkefnum sem miða að því að tengja fræðilega umfjöllun við raundæmi úr atvinnulífinu.

BS-verkefni í ferðamálafræði ( 2ja manna ) (FER208L, FER209L)

Við lok grunnnáms vinna nemendur að sjálfstæðu rannsóknarverkefni á áhugasviði sínu innan ferðamálafræði. Almennt er gert ráð fyrir samvinnuverkefni tveggja nemenda en einnig má vinna það sem einstaklingsverkefni. Meginreglan er sú að verkefnið sé unnið á vormisseri en það má einnig vinna að hausti, og mögulega að sumri ef aðstæður leyfa. Í öllum tilvikum er gerð krafa um að skyldunámskeiðum 1. og 2. árs sé lokið áður en hafist er handa við BS verkefni.

Markmiðið er að veita þjálfun í að skipuleggja og framkvæma eigin rannsókn. Nemendur búa til rannsóknaráætlun þar sem viðfangsefnið er afmarkað, rannsóknarsnið er mótað, rannsóknarspurningar eru settar fram, fræðilegur rammi rannsóknarinnar er skilgreindur, sem og aðferðafræðileg nálgun. Rannsóknin er unnin á grundvelli áætlunarinnar og skulu henni gerð skil í heild sinni í ritgerð sem gengið er frá samkvæmt reglum Líf- og umhverfisvísindadeildar um rannsóknarritgerðir.

Vinna við BS verkefni er sett upp sem námskeið þar sem umsjónarkennari miðlar hagnýtum upplýsingum sem varða BS ferlið og verkefnavinnuna almennt. Hverju rannsóknarverkefni er jafnframt fenginn faglegur leiðbeinandi úr hópi kennara við námsbrautina. Undirbúningur hefst undir lok misserisins á undan með sameiginlegum fundi. Nemendur setja í kjölfarið fram hugmynd að rannsóknarverkefni og á grundvelli hennar er þeim fenginn leiðbeinandi. Nemendur ráðfæra sig við leiðbeinanda um mótun rannsóknaráætlunar sem síðan er skilað í byrjun misseris. Gert er ráð fyrir þremur sameiginlegum fundum með umsjónarkennara. Fjöldi funda með leiðbeinanda er samkomulagsatriði. Gerð er krafa um sjálfstæð vinnubrögð nemenda.

BS-verkefni í ferðamálafræði ( einstaklingsverkefni) (FER208L, FER209L)

Við lok grunnnáms vinna nemendur að sjálfstæðu rannsóknarverkefni á áhugasviði sínu innan ferðamálafræði. Almennt er gert ráð fyrir samvinnuverkefni tveggja nemenda en einnig má vinna það sem einstaklingsverkefni. Meginreglan er sú að verkefnið sé unnið á vormisseri en það má einnig vinna að hausti, og mögulega að sumri ef aðstæður leyfa. Í öllum tilvikum er gerð krafa um að skyldunámskeiðum 1. og 2. árs sé lokið áður en hafist er handa við BS verkefni.

Markmiðið er að veita þjálfun í að skipuleggja og framkvæma eigin rannsókn. Nemendur búa til rannsóknaráætlun þar sem viðfangsefnið er afmarkað, rannsóknarsnið er mótað, rannsóknarspurningar eru settar fram, fræðilegur rammi rannsóknarinnar er skilgreindur, sem og aðferðafræðileg nálgun. Rannsóknin er unnin á grundvelli áætlunarinnar og skulu henni gerð skil í heild sinni í ritgerð sem gengið er frá samkvæmt reglum Líf- og umhverfisvísindadeildar um rannsóknarritgerðir.

Vinna við BS verkefni er sett upp sem námskeið þar sem umsjónarkennari miðlar hagnýtum upplýsingum sem varða BS ferlið og verkefnavinnuna almennt. Hverju rannsóknarverkefni er jafnframt fenginn faglegur leiðbeinandi úr hópi kennara við námsbrautina. Undirbúningur hefst undir lok misserisins á undan með sameiginlegum fundi. Nemendur setja í kjölfarið fram hugmynd að rannsóknarverkefni og á grundvelli hennar er þeim fenginn leiðbeinandi. Nemendur ráðfæra sig við leiðbeinanda um mótun rannsóknaráætlunar sem síðan er skilað í byrjun misseris. Gert er ráð fyrir þremur sameiginlegum fundum með umsjónarkennara. Fjöldi funda með leiðbeinanda er samkomulagsatriði. Gerð er krafa um sjálfstæð vinnubrögð nemenda.

Jarðvegsfræði (LAN516G)

Námskeiðið hentar nemendum á öðru og þriðja námsári
Náskeiðið felur í sér eftirfarandi helstu þætti:
*Jarðvegsmyndandi ferla
*Eðlis- og efnaeiginleika jarðvegs
*Flokkun jarðvegs og hnattræna dreifingu
*Hlutverk jarðvegs í vistkerfum
*Áhrif utan að komandi þátta (t.d. gróðurs og loftslags) á jarðveg og næringarefnainnihald
*Jarðvegsrof og landhnignun
*Íslenskur jarðvegur og einkenni hans
*Áhrif fólks á jarðveg og gróður
*Jarðvegur sem rannsóknarefni varðandi mannvist og umhverfissögu

Námskeiðið samanstendur af fyrirlesturum, vettvangs- og rannsóknastofuvinnu og ritgerðaskrifum.

Útivist og útinám í lífi og starfi (TÓS301G)

Inntak: Fjallað verður um hugmyndafræði og gildi útináms og ævintýranáms í starfi með fólki með áherslu á hagnýtar kenningar, rannsóknir og reynslu af vettvangi. Áhersla er lögð á að annars vegar að njóta náttúrunnar og hins vegar að greina hvernig náttúruna getur verið vettvangur fyrir uppeldi og margskonar nám (t.d. með rýni í plöntur, dýr eða landslag).

Kynntar eru leiðir um hvernig náttúran getur auðgað starf með börnum, unglingum og fullorðnum m.a. til þess að efla sjálfstraust, sjálfsmynd, uppbyggjandi samskipti og auka þekkingu fólks á náttúrunni og efla tengsl okkar við hana. Einkum er litið á vettvang frítímans sem þann starfsvettvang sem unnið er með, en einnig er unnið með útfærslu og framkvæmd útináms í skóla- eða tómstundastarfi. Kennaranemar sem taka námskeiðið vinna sín verkefni með hliðsjón af skólastarfi og tengingar við aðalnámskrá. Fjallað verður um ýmis gagnleg atriði varðandi útivist m.a. um útbúnað, klæðnað, ferðamennsku og öryggismál.

Farið verður í eina tveggja nátta ferð (20. - 22. október 2021), einnar nætur ferð (16.- 17. nóvember 2021) þar sem nemendur glíma við raunveruleg verkefni á vettvangi.

Vinnulag: Námskeiðið er kennt bæði í stað- og fjarnámi. Í staðnámi er að jafnaði kennt tvo dag í viku.

Kennslan byggir á fyrirlestrum, verklegri kennslu, útivistarferðum, verkefnavinnu og umræðum. Rík áhersla er lög á fjölbreyttar útivistarferðir þar sem nemendur takast á við raunveruleg verkefni. Umræður eru í tímum og á neti, en einnig er rætt um upplifanir hópsins og einstaklinganna í ferðunum og rýnt í þann lærdóm sem af þeim má draga (ígrundun). Unnin eru verkefni þar sem nemendur þurfa m.a. að fara með hóp í ferð. Þar reynir á ferlið frá hugmynd (sköpun), undirbúning, framkvæmd og mat. 
Nemendur eru hvattir til að nota leiðarbók á námskeiðinu fyrir ígrundanir, minnispunkta og hugleiðingar.

Viðburðastjórnun (FER509G)

Á námskeiðinu er fjallað um viðburði og hátíðir og tengsl viðburðastjórnunar og ferðaþjónustu. Áhersla er lögð á undirbúning, greiningar, áætlanir, framkvæmd og eftirvinnsla viðburða. 
Fjallað er um lög, reglur og öryggisatriði sem snúa að viðburðastjórnun. Nemendur undirbúa, framkvæma og meti eigin viðburð og taka þátt í að rannsaka áhrif viðburða, ásamt því að vinna smærri verkefni.
Helstu kenningar um áhrif og ástæður viðburða verða kynntar og unnið verður með helstu rannsóknir á viðburðum og viðburðastjórnun, einkum rannsóknir á samfélagslegum áhrifum þeirra.

Vinnulag:
Fyrirlestrar, umræður, smærri og stærri verkefni ásamt heimsóknum. Nemendur undirbúa, framkvæma og meta viðburð.
Nemendur þurfa að fá lágmarkseinkunina 5.0 í hverjum námsmatþætti.

Starfsþróun í ferðaþjónustu (FER513G)

Þetta er hagnýtt námskeið sem hefur að markmiði að gera nemendum kleift að yfirfæra þekkingu og hæfni úr grunnnámi í hagnýtt umhverfi ferðaþjónustunnar. Nemendur fá innsýn í starfsemi fyrirtækja og stofnana á sviði ferðaþjónustu og vinna verkefni sem efla starfshæfni þeirra eftir að námi lýkur með áherslu á færni til að tengja saman fræðilega og hagnýta þekkingu. Ætlast er til þess að nemendur kynni sér starfsemi tiltekinna fyrirtækja og afli sér þekkingar á ólíkum störfum í ferðaþjónustu. Gert gert er ráð fyrir að u.þ.b. 10-15. klst. sé varið á vettvangi að jafnaði í verkefnaviku námsbrautar (vika 8). Nemendur velja sér fyrirtæki eða stofnun úr hópi samstarfsaðila sem kynntur verður á upphafsvikum námskeiðs. Námsmat felst í verkefnavinnu, m.a. gerð ferilskrár (CV), ferilmöppu (portfolio) og námsdagbókar og skýrslu auk þess sem skyldumæting er í tíma. Um takmarkaðan fjölda námsplássa er að ræða.

Nemendur þurfa að standast alla prófþætti námskeiðsins.

Kortagerð og kortahönnun (LAN102G)

Markmið: Að kynna stúdentum fræðigrunn kortagerðar og gerð korta í stafrænu umhverfi. Sameiginleg einkenni landakorta. Staðfræðikort, farkort, þemakort og hlutverk þeirra. Helstu varpanir. Alhæfing gagna tengdum punkti, línu og fleti. Eðlisbundin gögn og magnbundin og táknun þeirra. Hönnun, vinnsla og fjölföldun korta í stafrænu umhverfi. Heimildir og höfundaréttur.

Landfræði þróunar (LAN518G)

Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist þekkingu á samfélagslegum- og náttúrufarslegum aðstæðum í þeim hluta heimsins sem hefur m.a. verið skilgreindur sem þróunarlönd, þriðji heimur og suðrið. Fjallað er um þætti eins og lífskjör fólks í sveit og borg, borgvæðingu, þróun atvinnulífs, landbúnaðarframleiðslu og áhrif umhverfisbreytinga. Sjónum er einnig beint að samfélagsstofnunum, kynjamun og baráttu félagasamtaka fyrir umbótum á staðarsamfélagi og hnattrænt. Gerð er grein fyrir sögulegum forsendum og afleiðingum hnattrænnar misskipingar, auk samtímaþróunar og fjölbreytileika í þróun svæða í suðri síðustu áratugi. Kynntar eru helstu kenningar og ágreiningsefni um ástæður hnattrænnar misskipingar og leiðir til úrbóta, þ.m.t. mismunandi sýn á stefnumótun og framkvæmd á sviði þróunaraðstoðar.

Ferðamennska og víðerni (LAN521G)

Fjallað er um víðerni sem félagslega smíð og hlutlæga tilveru víðerna. Gefið er yfirlit yfir sögu víðernishugmyndarinnar í menningar- og sögulegu samhengi. Skoðuð eru markmið með verndun víðerna og helstu átök um varðveislu þeirra. Kynntar eru hugmyndir um skipulag og stjórnun víðerna fyrir ferðamennsku og útivist. Varpað er ljósi á tengsl milli ferðamennsku, víðerna og stefnu í stjórnun þeirra. Námskeiðið hefst á fimm daga ferð um víðerni Íslands.

Náttúruvá: Atburðir og eðli þeirra (LAN522G)

Í námskeiðinu er fjallað um hina ýmsu atburði og ferla í náttúrunni sem skapað geta vá. Náttúruvá er skilgreind og hugað að sögu umfjöllunar á þessu mikilvæga fræðasviði í ýmsum greinum náttúruvísinda. Gerð er ítarleg grein fyrir náttúrufræðilegum orsökum og eðli náttúruvár af ólíku tagi. Áhersla er lögð á þær tegundir náttúruvár sem algengastar eru á Íslandi, en einnig hugað að öðrum gerðum náttúruvár. Sérstök áhersla verður á ofanflóð og margvíslegar gerðir þeirra, þ.m.t. snjóflóð og krapahlaup, skriður, grjóthrun og berghlaup. Gerð líkana um einstaka atburði er kynnt. Fjallað er um yfirstandandi loftslagsbreytingar sem náttúruvá, sem og um samhengi ýmissa veður- og loftslagstengdra atburða við loftslagsbreytingar. Námsferð með gistingu utan borgarinnar er hluti af þessu námskeiði. Einnig fara nemendur í heimsókn á Veðurstofu Íslands og kynnast rannsóknum og vöktun á vegum stofnunarinnar.

Borgalandfræði (LAN512M)

Markmið námskeiðsins er að nemendur fái grundvallarþekkingu á helstu hugtökum og rannsóknasviðum borgalandfræði. Landfræðileg yfirferð er allt frá íslenskum aðstæðum til borgvæðingar á heimsvísu.

Fjallað er um borgir sem heimkynni mannsins og rakin söguleg þróun borga í mismunandi heimsálfum. Rætt verður um borgarformið hvernig borgir hafa þróast í ólíkum heimshlutum og ólík hlutverk þeirra. Farið verið yfir landnotkun og fyrirkomulag ólíkrar starfssemi, tengsl við umhverfið og aðstæður.  Skipulagsmál borga verða skoðuð frá aðstæðum í vestrænum borgum og umræðan að tengd þróun í Reykjavík/höfuðborgarsvæðinu. Þá er fjallað um hverjir búa í borgunum og nota þær. Áhersla er á félagslega þætti, notkun, þarfir  ólíkra íbúahópa og skynjun  og upplifun umhverfisins. Skoðuð lífsskilyrði einstaklinga og hópa í borgarsamfélagi og m.a. fjallað um húsnæðismál, aðgengi að þjónustu, hreyfanleika, umhverfismál og mengun.  Einnig verður komið inn á yfirráð og "rétt" einstaklinga og hópa til staða og svæða í borgum.   Fjallað verður um borgarumhverfi út frá aðstæðum í vestrænum borgum og  í þriðja heiminum. Viðfangsefnin hverju sinni verða sett í samhengi við þróun og aðstæður í Reykjavík/höfuðborgarsvæðinu. Í lokin verður fjallað þróun borga í dag og framtíðarsýn borga. Áhersla er lögð á að þjálfa nema í meðferð hugtaka og þekkingarsviða greinarinnar með verkefnavinnu og umræðum.

Umhverfi og skipulag (LAN511M)

Kennt annað hvert ár þegar ártal endar á oddatölu.

Skipulagsfræði, helstu hugtök, kenningar og skilgreiningar. Saga skipulags. Stjórn og fyrirkomulag skipulagsmála. Skipulagsferli og skipulagsstig. Þátttaka almennings og hagsmunahópa í skipulagsvinnu. Hlutverk skipuleggjenda. Forsendur skipulagsgerðar, gögn og vinnubrögð. Landupplýsingar flokkun og skráning. Mat á umhverfisáhrifum og umhverfismat áætlana. Siðfræði í skipulags- og umhverfismálum. Náttúruvernd, verndaráætlanir, landslag og landslagsheildir. Breytt samfélög og breyttar áherslur í skipulagsvinnu. Hlutverk skipulags og skipuleggjenda í samfélögum framtíðar. Verkefni og heimsóknir.

Söfn og bókmenntir: rithöfundar, fataskápar og ferðamenn (SAF503M)

Í námskeiðinu verður sjónum beint að þrennskonar þáttum í safnastarfi sem tengist bókmenntum. Í fyrsta lagi verður skoðað hvernig rithöfundar hafa fjallað um söfn og safnastarf s.s. með því að gera söfn sem vettvang skáldsagna. Í öðru lagi verður skoðað hvernig safnastofnanir sem leggja megin áherslu á kynningu á rithöfundum hafa byggst upp og hvaða áherslur þær hafa lagt í framsetningu (s.s. sýningargerð) á ævi og verkum þeirra. Og í þriðja lagi verður sambandið milli rithöfundasafna, staðar og bókmennta skoðað og sett í safnakenningarlegt samhengi. Í þessu námskeiði verða lesnar bókmenntir sem fjalla um efni námskeiðsins, fræðilegar greinar. Sérstaklega verður litið til íslenskra rithöfundasafna á borð við Gljúfrastein, Þórbergsseturs, Davíðshúss, Nonnahúss, Reykholts og Skriðuklausturs svo dæmi séu nefnd. Einnig verður litið til "rithöfundasafna" sem byggja á þjóðsagnaarfi, þar sem höfundarnir eru nafnlausir. Námskeiðið er eingöngu kennt í fjarnámi.

Inngangur að þjóðfræði (ÞJÓ103G)

Þjóðfræði kynnt sem fræðigrein á íslenska og alþjóðlega vísu. Helstu hugtök þjóðfræðinnar skýrð sem og svið hennar. Rætt er meðal annars um kenningar um hópa, efnismenningu, siði, túlkun þjóðfræðiefnisins og hlutverk þjóðfræðinnar. Þá verður rætt ítarlega um rannsóknarsögu þjóðfræði hérlendis og í nágrannalöndum. Stuðst verður við aðalinngangsrit um þjóðfræði og greinar helstu þjóðfræðitímarita.

Vinnulag
Kennsla fer fram í fyrirlestrum kennara og umræðum hópsins, auk þess sem nemendur flytja fyrirlestra og stjórna umræðum. Nemendum  gefst tækifæri til að vinna einn tíu mínútna útvarpsþátt um þjóðfræðileg efni.

Þjóðfræði tónlistar: Hefðir, andóf og iðnaður (ÞJÓ337G)

Í þessu námskeiði kynnast nemendur alþýðutónlist í gegnum tíðina, skoða uppruna hennar og hlutverk í menningu, samfélagi og sjálfsmyndarsköpun; alþýðutónlist sem hefur orðið að æðri tónlist trúarbragða og efri stétta, og tónlist jaðarhópa og minnihlutahópa sem orðið hefur að meginstraumstónlist. Menningarlegt hlutverk tónlistar sem andóf, sameiningarafl, sjálfsmyndarsköpun, afþreying og iðnaður, verður rannsakað. Farið verður yfir sögu söfnunar tónlistar, úrvinnslu og útgáfu.

Skoðaðar verða þjóðsögur og arfsagnir tónlistarheimsins um tónlistarmenn og tónlistarstefnur, og efnismenning tónlistar verður rædd. Hugmyndir um sköpun og eðli tónsköpunar verða skoðaðar, m.a. í tengslum við höfundarrétt, almannarétt og endurnýtingu tónlistar, þ.e. sem efnivið nýsköpunar í tónlist.

Rímnakveðskapur, raftónlist, blús, rapp, grindcore, klassík, hip-hop, jazz, popp, pönk messur, breakbeat, ópera og dauðarokk.

Menningararfur (ÞJÓ506M)

Hvað er menningararfur og hvaða hlutverki þjónar hann? Af hverju er hann í stöðugri útrýmingarhættu? Hvernig tengir hann saman fortíð og samtíð? Hvað á hann skylt við þjóðríkið? Söguvitund? Hnattvæðingu? Kapítalisma? Stjórnmál? Í námskeiðinu verður leitað svara við þessum spurningum, kynntar nýlegar rannsóknir þjóðfræðinga, mannfræðinga, listfræðinga, félagsfræðinga, safnafræðinga, sagnfræðinga og fornleifafræðinga á menningararfi og tekinn púlsinn á því sem er að gerast á þessu ört vaxandi sviði. 

Kennslan fer fram í fyrirlestrum og umræðum.

Viðburða- og verkefnastjórnun (TÓS411G)

Námskeiðinu er ætlað að efla færni nemenda í að undirbúa og skipuleggja viðburði á faglegan hátt með aðferðum og leiðum verkefnastjórnunar. Áhersla er á samvinnu og verkefnavinnu með markvissum hætti og nemendur ættu því að búa að aukinni færni fyrir önnur námskeið í háskólanámi, vinnumarkað og félagsstörf hvers konar. Námskeiðið er grunnnámskeið í tómstunda- og félagsmálafræði og er ætlað að mæta síaukinni kröfu um færni í viðburða- og verkefnastjórn á starfsvettvangi þeirra. Það er einnig opið öðrum nemendum við Háskóla Íslands sem valnámskeið.

Ég hvet nemendur til virkar þátttöku í umræðum sem og verkefnavinnu því þannig sköpum við gott lærdómssamfélag sem margfaldar árangur allra. Ég hvet jafnframt til uppbyggilegra samskipta og ábyrgðar á eigin námi og framgöngu í námskeiðinu.

Inntak

Á námskeiðinu verður farið yfir skipulagningu viðburðaverkefna. Áhersla er lögð á undirbúning, greiningar, áætlanir, framkvæmd og eftirvinnslu viðburða s.s. á sviði tómstunda, frítíma og menningar. Rýnt er í viðburði eins og fundi, ráðstefnur, tónleika, útihátíðir, íþróttamót, merkisdaga mannsævinnar og fasta hátíðisdaga. Fjallað er um lög, reglur og öryggisatriði. Skoðuð eru tengsl frístunda, tómstunda og ferðaþjónustu, sem og uppeldislegt- og samfélagslegt gildi viðburða og efnahagsleg áhrif þeirra.

Vinnulag

Fyrirlestrar, umræður, verkefnavinna og heimsóknir. Í námskeiðinu vinna nemendur að undirbúningi, framkvæmd og mati á eigin viðburði og taka þátt í að rýna viðburði samnemenda auk lesefnisprófs.

Námskeiðið er kennt í stað- og fjarnámi og mætingarskylda er í námskeiðið fyrir staðnema og fyrir fjarnema í staðlotur.

Lágmarkseinkunn í hverjum námsþætti er 5.0.

Umhverfis- og samfélagsleg ábyrgð í ferðamennsku (LAN623G)

Samfara auknum umsvifum ferðaþjónustunnar út um allan heim aukast umhverfis- og samfélagsleg áhrif ferðamennsku jafnt og þétt. Það er því mikilvægt að nemendur í ferðamálafræði og skyldum fagsviðum þekki og skilji þessi áhrif og geti beitt viðeigandi aðferðum til að stýra þeim. Enn fremur er mikilvægt að nemendur skilji hlutverk þessara áhrifa í víðara samhengi og tengsl þeirra við loftlagsbreytingar og sjálfbæra framtíð. Markmið námskeiðsins er að efla þekkingu nemenda á umhverfis- og samfélagslegri ábyrgð í ferðamennsku og mikilvægi hennar í uppbyggingu sjálfbærrar ferðamennsku. Áhersla verður lögð á að greina umhverfis- og samfélagsleg áhrif ferðaþjónustu. Kynnt verða mismunandi umhverfisstjórnunarkerfi og umhverfisvottanir í ferðaþjónustu og samfélagslegri ábyrgð fyrirtækja rædd. Mismunandi nálganir, tæki og aðferðir sem notaðar eru á sviði umhverfisstjórnar og samfélagslegrar ábyrgðar verða enn fremur kynnt.

Námskeiðið er á kennt á framhaldsstigi, en nemendur sem lokið hafa tveimur árum í grunnnámi geta einnig setið námskeiðið. Námskeiðið er kennt á ensku.

Sjónrænar rannsóknaraðferðir (FOM001M)

Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist aðferðarfræðilega þekkingu, skilning og verklega færni til að greina myndir og önnur sjónræn rannsóknargögn (ljósmyndir, kvikmyndir, teikningar, auglýsingar, netmiðla, o.s.frv.). Farið verður í ýmsar aðferðir við greiningu á sjónrænu efni og hugað verður að sjónrænum gagnasöfnum og vinnu með þau. Nemendur fá þjálfun í því að kynna sér og leggja sjálfstætt mat á fyrirliggjandi rannsóknir. Námskeiðið byggist upp á hagnýtum verkefnum, þar sem nemendur undirbúa og hanna rannsóknaáætlanir, afla gagna og spreyta sig á greiningu þeirra. Námskeiðið er þverfaglegt og hentar nemendum á hug- og félagsvísindasviði, sem og öðrum sviðum.

Hugarflug norðursins (ÞJÓ211G)

(Kennt á ensku, en nemendur sem þess óska geta skilað verkefnum á íslensku)

Both fixed and relative, lived and imagined, the North has been a reservoir of imaginary potential. In this potentiality, modern subjects -- local and distant -- might regenerate and reinvigorate. The North contains apparent contradictions: beautiful and terrifying, invigorating and deadly. The imagery of such an imagined and real north, read through history, folklore, literature, film, is the subject of this course. Comparative, interdisciplinary, and multi-sited, our investigations focus on the ways in which the construction of the North has been a contested field representing different agendas and offering divergent outcomes.

Teacher of the course: JoAnn Conrad

Fólksfjöldabreytingar (LAN202G)

Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist þekkingu á einkennum og þróun fólksfjölda í heiminum, með áherslu á mismunandi stöðu og þróun eftir svæðum og á Íslandi. Farið er í helstu hugtök, aðferðir og kenningar sem beitt er í rannsóknum á náttúrulegum fólksfjöldabreytingum (fæðingar- og dánartíðni) og búferlaflutningum innanlands, milli ríkja og svæða heimsins. Fjallað er um fólksfjöldabreytingar í samhengi við þróun samfélgs- og umhverfisþátta og farið ítarlegar í málefni ofarlega í samtímaumræðu, eins og öldrun samfélaga og fæðuöryggi. Gefin er innsýn í stefnumótun og ágreining um málefni tengd fólksfjöldabreytingum á alþjóðavettvangi og innan einstakra ríkja. Námsmat byggir að stórum hluta á verkefnavinnu nemenda.

Svæði og menning (LAN614G)

Skoðaðar eru mismunandi birtingarmyndir, svið og svæði menninga og fjallað um sérstöðu þeirra og samspil út frá mismunandi sjónarhornum. Sköpun sjálfsmynda og ímynda, samkennd og sundrung verða viðfangsefni áfangans. Sérstök áhersla verður að þessu sinni lögð á hugtakið mæri (boundaries) og birtingarmynd þeirra á milli menningarheima, innan sem utan samfélaga og á milli einstaklinga, líkama og samfélags.

Rík áhersla er lögð á verkefnavinnu og þátttöku nemenda

Námsferð til útlanda (LAN615G)

Vettvangsnámskeið í landfræði og ferðamálafræði til Western Cape héraðs í Suður-Afríku, vorið 2019, samanstendur af undirbúningstímum og um tíu daga vettvangsferð.
Vettvangsferðin er skipulögð í samstarfi við Landfræði- og umhverfisdeild háskólans í Stellenbosch og verður sjónum beint að þremur meginþemum: a) Orsakir og áhrif vatnsskorts á þessu fjölmenna svæði, þar sem m.a. er horft til áhrifa á ferðaþjónustu og daglegt líf mismunandi samfélagshópa. b) Fátækravæn ferðamennska og arfleifð aðskilnaðarstefnunnar í lífskjörum og búsetulandslagi. c) Skipulag og stjórnun ferðamennsku í þjóðgörðum í borg og sveit.

Nemendur bera kostnað af þátttöku í vettvangsferðinni.

Sagnfræðileg landfræði (LAN618G)

Breytingar á umhverfi mannsins og maðurinn sem breytivaldur í aldanna rás. Leifar fortíðar í umhverfi nútímans. Sögulegar heimildir og nýting þeirra við landfræðileg viðfangsefni. Farið verður í dagsferð í nágrenni Reykjavíkur og verkefni unnið í tengslum við hana.

Samfélagsþróun og umhverfisbreytingar í Afríku (LAN619G)

Kennt þegar ártal er oddatala.

Viðfangsefni námskeiðsins er samfélagsþróun og umhverfisbreytingar í Afríku sunnan Sahara. Einkum er fjallað um þróun í löndum í sunnan- og austanverðri álfunni. Í fræðilegri nálgun er áhersla á sjónarhorn landfræði á samspil samfélagslegra og náttúrufarslegra þátta á mismunandi landfræðilegum kvörðum og svæðum, s.s. staðbundið-hnattrænt og dreifbýli-þéttbýli.  Auk þess er dregið fram sjónarhorn kynja- og eftirnýlendufræða á þróun í Afríku, einkum varðandi nýtingu og yfirráð lands. Efnislega er sjónum beint að  átökum um nýtingu og yfirráð auðlinda og þróun í lífsviðurværi, landbúnaðarframleiðslu og fæðuöryggi, á tímum loftslagsbreytinga, borgvæðingar og hnattvæðingar. Gert er ráð fyrir þátttöku nemenda í umræðum og verkefnum námskeiðsins, sem að dreifast yfir misserið.

Landslag og orkumál (LAN621G)

Kennt annað hvert ár þegar ártal er slétt tala.

Landslagshugtakið er skoðað á gagnrýninn hátt út frá sjónarhorni mannvistarlandfræði. Breytingar á landnýtingu, orsakir þeirra og afleiðingar fyrir landslag eru ræddar. Sérstök áhersla verður lögð á vinnslu, flutning og nýtingu endurnýjanlegrar orku og landslagsáhrif mismunandi tegunda slíkrar orku. Greind eru dæmi um átök vegna ólíkra hagsmuna og/eða sýnar á náttúruna í tengslum við endurnýjanlega orku. Samspil orkuvinnslu, ferðaþjónustu og friðlýsingar svæða á Íslandi verður skoðað með tilliti til landslags. Einnig er rætt hvernig ákvarðanir um orkunýtingu eru teknar og að hve miklu leyti sjónarmið almennings koma við sögu.

Farin er vettvangsferð í nágrenni Reykjavíkur.

Friðlýst svæði, landvarsla og stjórnun (LAN622G)

Markmið námskeiðsins er að efla þekkingu nemenda á grundvallarþáttum náttúruverndar, og hlutverki stjórnunar og skipulags í náttúruvernd hér á landi með tilliti til ferðamennsku innan friðlýstra svæða. Áhersla verður lögð á samspil verndunar og ferðamennsku, með sérstakri áherslu á líffræðilega og jarðfræðilega fjölbreytni. Farið yfir helstu álitamál um landnýtingu og náttúruvernd, sem og helstu ákvæði friðlýsingar og náttúruverndarlaga. Jafnframt verður skipulag ferðamennsku innan friðlýstra svæða rædd ásamt öryggismálum ferðamannastaða í náttúru Íslands. Kennd verða grundvallaratriði umhverfistúlkunar og leiðsagnar um náttúrusvæði. Nemendur munu enn fremur fá hagnýta reynslu í umhverfistúlkun og landvörslu og þar með talið móttöku gesta og þjónustuhlutverk landvarða.

 Farnar verða fjórar vettvangsferðir á námskeiðstímanum. Ferðir og uppihald kosta nemendur sjálfir. Til að ljúka námskeiðinu þurfa nemendur að mæta í allar ferðirnar.

Námskeiðið er unnið í samvinnu við Umhverfisstofnun. Lokapróf í námskeiðinu, ásamt BS prófi í jarðfræði, líffræði, landfræði eða ferðamálafræði, veitir starfsréttindi Umhverfisstofnunar sem landvörður.

Rokkar og stokkar og reður í krús: Söfn og fræði (SAF201G)

Námskeiðið er almennur inngangur að safnafræði. Fjallað verður um helstu þætti safnastarfs og fræðilegar og sögulegar forsendur þess. Skoðað verður hlutverk safna í fortíð og nútíð, uppbygging safnkosts, flokkun, skráning og varðveisla. Hugað verður að aðgengi, fræðslu, sýningagerð og gildi rannsókna fyrir safnastarf. Einnig verða skoðaðar mismunandi aðferðir við túlkun og framsetningu á sýningum. Íslensk söfn verða sett í samhengi við þjóðfræði, sem og erlent safnastarf og fræði. Námskeiðið skiptist í þrjár lotur, sem hver fyrir sig spannar um 4 vikna tímabil. Í hverjum hluta eru fyrirlestrar frá kennara auk skipulagðrar heimsóknar á tiltekið safn og umræður í kjölfarið. Áhersla verður lögð á umræður og verkefnavinnu innan safna.

Safn og samfélag: Sirkus dauðans? (SAF603M)

Fjallað verður um samfélagslegt hlutverk safna út frá margvíslegum sjónarhornum: efnahagslegum, pólitískum, menningarlegum, félagslegum og síðast en ekki síst alþjóðlegum. Fjallað verður meðal annars um hlutverk safna í hugmyndinni um þjóð, lagalegt umhverfi safna, rekstrarform, staða og hlutverk þjóðarsafna, safna í eigu sveitarfélaga, félagasamtaka og einkafyrirtækja, fjármögnun safnastarfs, stefna yfirvalda í málefnum safna, söfn og mannréttindi, söfn og áföll (trauma), kynjahugmyndir og fleira. Í námskeiðinu er einnig hugað að möguleikum safna á að virkja fólk og samfélög til þátttöku í starfsemi þeirra eins og söfnun, heimildaöflun, sýningarstjórnun, sýningargerð og annarri miðlun. Skoðuð verða innlend og erlend dæmi. Eftir því sem því verður komið við, eru farnar ein til tvær vettvangsferðir. Námskeiðið er eingöngu kennt í fjarnámi.

Landfræðileg upplýsingakerfi 1 (UMV401G)

Nemendur með UMV401G sem skyldunámskeið hafa forgang við skráningu. 

Markmið: Að gera nemendum frá breiðum bakgrunni mögulegt að hagnýta landfræðileg upplýsingakerfi til kortagerðar og landfræðilegrar greiningar við skýrslu- og álitsgerð, kynningu verkefna, vinnu og rannsóknir. Að nemendur öðlist þroska og þjálfun til að 1) stýra verkefnum á sviði landfræðilegra upplýsinga, 2) meta hvernig landfræðileg greining og kort nýtast best fyrir fjölbreytt verkefni, 3) rita texta sem túlkar korta og lýsir landfræðilegri greiningu, 4) rita fagmannlega skýrslu um verkefni sem hagnýtir sér landfræðileg upplýsingakerfi, kort og landfræðilega greiningu. 

Efni: Kynning á landfræðilegum upplýsingakerfum og landfræðilegum gögnum. Gerð landakorta og þematískra korta. Notuð verða vektor gögn og rasta gögn. Farið verður í val eftir eigindum og staðsetningu, og gerð kortalaga út frá vali. Kennd verða tengsl við töflugögn og landfræðileg tengsl. Æfðar verða fjölbreyttar aðgerðir með kortalög, t.d. klippa, sameina, flytja gögn á milli laga, auk teikningar og gerðar nýrra kortalaga. Tenging loftmynda við kortalög verður kennd. Sýnd verður tenging gagna með GPS hnitum við landakort. Kynnt verður landfræðileg greining gagna. Áhersla er á að stuðla að þroska nemenda við að velja innihald korta, aðgerðir og greiningartæki, hanna kort og túlka kort með texta. 

Kennsluhættir: Nemendur kynnast og fá þjálfun í algengri hagnýtri notkun landfræðilegra upplýsingakerfa í verklegum kennslutímum í tölvustofu, við vinnu heimaverkefna og gerð lokaverkefnis byggðum á raunverulegum gögnum. Verkefni eru hönnuð til að hvetja til þroska nemenda í vali korta, innihalds og greiningartækni auk túlkunar korta.

Efnismenning: Hlutirnir, heimilið, líkaminn (ÞJÓ205G)

Í námskeiðinu verður efnisleg hversdagsmenning tekin til gagngerrar umfjöllunar. Gefið verður yfirlit yfir þetta þverfaglega rannsóknarsvið og rýnt jöfnum höndum í dæmi úr samtímanum og frá fyrri tíð, íslensk og erlend. Meðal annars verður fjallað um föt og tísku, matarhætti, hlutina sem umkringja okkur í daglega lífinu, rusl og hreinlæti, handverk og neyslumenningu, hús og garða, heimilið, borgarlandslag, söfn og sýningar. Um leið kynnast nemendur ýmsum kenningum og sjónarhornum sem leggja t.a.m. áherslu á mannslíkamann, kyngervi, neyslu, rými og stað.

Vinnulag
Kennsla fer fram í fyrirlestrum og umræðum.

Norræn trú (ÞJÓ437G)

Trúarlíf manna á norðurslóðum er tekið fyrir og heimildir allt frá elstu tímum, eins og grafir, rúnasteinar, hellaristur og aðrar fornminjar verða skoðaðar. Einnig verða lesnar lýsingar á norrænum trúarathöfnum í verkum eftir Tacitus, Adam frá Brimum, Saxo Grammaticus og í fornritum Íslendinga eins og Eddukvæðum og Konungasögum. Auk norrænnar trúar verður fjallað um seið og sjamanisma. Örlagatrú er tekin til ítarlegrar umfjöllunar sem meginþáttur í forkristnum átrúnaði á Norðurlöndum. Loks er vikið að því hvernig kristindómur hefur fallið að norrænum lífsháttum og hugsunarhætti. Námskeiðið er kennt á ensku.

Vinnulag:
Kennsla fer fram í fyrirlestrum, og umræðum um fyrirlestra.

Ómenning: Frá postulínshundum til pönkara (ÞJÓ445G)

Í námskeiðinu er rýnt í ýmis dæmi frá nítjándu öld til samtímans um „ómenningu“ allt frá áliti Jónasar Hallgrímssonar á rímum og Jónasar frá Hriflu á amerískum reyfurum og klessumálverkum til samtímaumræðna um graffítí, tölvuleiki og tónlistarmyndbönd. Fjallað er um hugmyndir, hegðun og menningarafurðir sem taldar eru hafa verið skaðvaldar í íslenskri menningu eða ógnað á einhvern hátt heilbrigðu menningarlífi. Þannig er meðal annars staðnæmst við andúðina á djassi, rokki og atómskáldskap og fjallað um eðli þeirrar ógnana sem talið var stafa af slíkum fyrirbærum. Samhengi samfélagslegs valds og menningar er tekið til rækilegrar skoðunar og spurt hverjir hafi skilgreint ómenningu, með hvaða aðferðum og í hvaða tilgangi.

Spurt er hvort ógnvaldarnir eigi eitthvað sameiginlegt og hvort skilgreining þeirra sé háð hagsmunum, hugsjónum og siðferðisviðmiðum sem tekið hafa breytingum í tímans rás. Skoðað er að hvaða leyti hugmyndir um ómenningu sem andhverfu íslenskrar menningar hafa átt þátt í að móta hana og skilgreina:

Hvaða þátt hafa hugmyndir um hið menningarlega og viðmið um siðmenningu átt í að marka viðteknar hugmyndir um íslenska menningu? Að hvaða leyti hefur íslensk menning mótast í viðnámi gegn erlendri fjöldamenningu sem meðal annars hefur verið álitin birtast í gervi danskrar kjólatísku og amerískra sápuópera?

Tíska og fatnaður: Efnismenning í iðnvæddu markaðsþjóðfélagi (ÞJÓ606M)

Námskeiðið beinir sjónum að fatatísku sem efnismenningu og rannsakar tískuhegðun einstaklinga í félagslegu samhengi. Nemendur lesa kenningar um tísku í markaðskerfi iðnvæddra þjóðfélaga og kynnast um leið ýmsum kenningum í heimspeki, félagsfræði, þjóðfræði og mannfræði. Tilgátur um áhrifavalda í fatatísku verða kannaðar með gagnrýnu hugarfari og heimfærðar á umhverfi nemenda. Tískukerfi á heimsvísu eru einnig könnuð og greind. Sérstaklega verður hugað að sambandi tískunnar við kyngervi , stétt, kynhneigð, aldur og aðrar helstu breytur félagslegs mismunar. Nemendur huga að „tíðarandanum“ (Zeitgeist) með smáverkefnum og vinna vettvangsrannsókn á fatatísku tiltekinna hópa eða staða og máta kenningarnar við sín eigin vettvangsgögn.

Rannsóknir og umræður leiða til lokaverkefnis þar sem lögð er fram útlistun á uppruna og eðli ríkjandi fatatísku og spáð á fræðilegan máta fyrir um stærri hreyfingar í fatatísku og tískumenningu komandi ára.

Námskeiðið hæfir meðal annars nemendum í þjóðfræði, mannfræði, menningarfræði og félagsfræði. Kennslan fer fram í fyrirlestrum og umræðum. Fyrirlestrarnir verða á ensku og fjarkenndir þar sem aðalkennari námskeiðsins, Karl Aspelund, verður við University of Rhode Island þar sem hann kennir námskeiðið samtímis. Aðstoðarkennari stýrir síðan umræðutímum og vettvangsrannsóknum nemenda við Háskóla Íslands.

Ferðalög og útilíf (TÓS001G)

Áhersla er lögð á þverfaglega nálgun, samvinnu nemenda og kennara af ólíkum fræðasviðum. Vettvangur námsins er náttúra Íslands. Unnið með þrjú viðfangsefni þ.e. ígrundun, útilíf og sjálfbærni með áherslu á persónulegan- og faglega þroska þátttakenda.
Á námskeiðinu verður fjallað um tengsl manns og náttúru og ígrundun eigin upplifana. Kenndir verða og þjálfaðir þættir sem nauðsynlegt er að kunna skil á þegar ferðast er gangandi um óbyggðir. Fjallað verður um hugmyndafræði útilífs (friluftsliv) og hún sett í samhengi við samtímann.

Skipulag verður eftirfarandi:
Undirbúningsdagur 17. maí 2021 kl 15-18. Ferðalag námskeiðsins er 10. – 13. júní 2021 (fimmtudagur kl. 15 til sunnudags kl. 16). Farið verður út úr bænum, gist í tjöldum og ferðast gangandi um náttúru Íslands. Stefnt er að endurliti eftir ferðina í ágúst. Nánari dagskrá kynnt 17. maí.
Efnisgjald er 12.000 kr. Auk þess greiða nemendur kostnað vegna tjaldstæðis, matar og ferða.
Skyldumæting er í alla þætti námskeiðsins.

Staðartengd útimenntun (TÓS001M)

Á námskeiðinu ræður samfélag staðarins tilhögun námsins og við beitum reynslunámi þar sem nemendur upplifa „siglingar, strönd og arfleifð sjóferða“. Í staðartengdri útimenntun er unnið með námsferli sem grundvallað er á upplifun af sögum sem eiga rætur að rekja til ákveðins staðar; einstökum sögulegum staðreyndum, umhverfi, menningu, efnahag, bókmenntum og listum staðarins.

Markmið námskeiðsins er að þátttakendur upplifi staðinn með öllum sínum skynfærunum og öðlist þannig tengsl við staðinn sem verða grunnur að þekkingarleit.  Með því að tengjast staðnum og bregðast við honum þroska nemendur með sér dýpri skilning á einkennum staðarins, virðingu og vitund um hann. Gengið verður og siglt um undraheim staðarins, inn í fornar og nýjar sögur hans og nemendur velta fyrir sér framtíð staðarins.

Með þennan nýja skilning og viðmið að leiðarljósi munu nemendur kanna með fjölbreyttum hætti ýmis alþjóðleg vandamál, rétt umhverfisins, sjálfbærni og félagslegt réttlæti staðarins?

Nemendur eru hvattir til að beina sjónum sínum að samfélagi, sögum, menningu og hagsmunahópum og munu ýmsir sérfróðir aðilar taka þátt í kennslu á námskeiðinu ásamt kennurum. Nemendur upplifa staðartengda uppeldisfræði (e. pedagogy of place) bæði úti og inni að eigin raun og geta með því beitt henni í lífi og starfi.

Námskeiðið hefur verið þróað í samstarfi milli Háskóla Íslands og Outdoor Learning teymisins í Plymouth Marjon University í Bretlandi og er stutt af Siglingaklúbbnum Ými, Vatnasportmiðstöðinni Siglunesi, Sjóminjasafni Reykjavíkur og Sjávarklasanun.

Vinnulag:

Námskeiðið byggir á virkri þátttök allra. Undirbúningsdagur er 18. maíkl. 16-18. Námskeiðið er dagana 10., 11., 12., 13., 15. og 16. ágúst 2021 og miðað er við kennslu allan daginn og við erum mjög mikið úti. Gist er eina nótt, líklega 15.-16 ágúst. 

Námskeiðið fer fram mikið úti. Stefnt er að því að fara á sjó, upplifa fjöru og strandlengju, kynnast nýjum hliðum á Reykjavík og fara í Viðey og dvelja í Gróttu.