Inngangur að næringarfræði (NÆR101G)

Markmið námskeiðsins er að kynna/fara yfir eftirfarandi atriði:

• Næringarefni.
• Næringartengd vandamál.
• Tengsl milli næringar og heilsu.
• Aðferðir til að kanna mataræði.
• Mismunandi gerðir rannsókna.
• Ráðleggingar um mataræði og næringarefni.
• Eiturefni, aukefni, bætiefni.
• Reglugerðir um merkingar matvæla og hollustufullyrðingar.
• Mataræði Íslendinga – sögulegt yfirlit.

Efnafræði 1 fyrir matvæla- og næringarfræðinema (NÆR104G)

Fyrra námskeið í efnafræði fyrir nemendur í Matvæla- og Næringarfræði. Farið verður í grundvallarhugtök í efnafræði með áherslu á heilbrigðisvísindanálgun. Meðal efnis verður: efnatengi, sameindir, mismunandi tegundir efnahvarfa, hraðafræði efnahvarfa, eiginleika lofttegunda, varmafræði, rafefnafræði, og leysni.

Efni fyrirlestra, verklegra æfinga og dæma mun tengja þessi fræði við matvælafræði, næringarfræði og heilbrigðisvísindin almennt. Ásamt yfirferð á grunnefnafræði þá verður einnig farið yfir nýlegar framfarir í heilbrigðisvísindum sem tengjast námsefninu.

Námsmat: Lokapróf, verklegt, hlutapróf, og dæmatímar.

Inngangur að matvælafræði (MAT103G)

Bóklegt:

Efst á baugi í heimi matvæla. Matvælaöryggi. Fæðuöryggi/matarsóun. Maturinn sem við borðum. Lög og reglur. Uppruni og rekjanleiki. Vörufræði matvæla. Hráefni til matvælavinnslu. Unnin matvæli. Samsett matvæli. Kæld og tilbúin matvæli. Störf matvælafræðinga við gæðastjórnun, vöruþróun, matvælaeftirlit, innra eftirlit, rannsókna- og þróunarstörf og sem frumkvöðlar. Matvælavísindin. Matvælaefnafræði, næringarfræði, matvælaörverufræði, matvælaverkfræði, skynmat og neytendafræði.

Verklegt:

Einfaldir útreikningar í excel og myndræn framsetning á niðurstöðum mælinga á efnasamsetningu í matvælavinnslu og rannsóknum. Öflun, notkun og framsetning heimilda við gerð og kynningu heimildaritgerðar um efni tengt námskeiðinu. Heimsóknir í fyrirtæki og stofnanir til að kynnast störfum matvælafræðinga.  

Líffærafræði fyrir næringarfræðinema (LÆK124G)

Grundvallaratriði í almennri líffærafræði (stórsæ líffærafræði): heiti (íslenskt, latneskt, enskt), gerð (flokkun), staðsetning (flokkun), afstaða, starf, afleiðingar starfstruflunar. Grundvallaratriði í almennri vefjafræði (smásæ líffærafræði): helstu aðferðir í vefjafræði, grundvallaruppbyggingu frumna, gerð þekjuvefja, bandvefja, fituvefja, brjósk- og beinvefja, vöðvavefja, taugavefja, æða og húðar. Áhersla á þekkingu á uppbyggingu og grundvallarstarfsemi frumna og vefja. Grundvallaratriði í fósturfræði: heiti (íslenskt, latneskt, enskt) atburða í fósturþroska, ferlill breytinga í fósturþroska og stjórnun þeirra, orsakir og afleiðingar truflaðrar myndunar.  Kynning á helstu rannsóknum almennri líffærafræði og fósturfræði og hvernig nota má þær í ákvarðanatöku (klíník og stefnumörkun) um greiningu og meðferð vandamála og miðlun þeirra ákvarðana til fagaðila, sjúklinga og almennings.

Efnafræði 2 fyrir matvæla- og næringarfræðinema (MAT205G)

Seinna námskeið í efnafræði fyrir nemendur í Matvæla- og næringarfræði. Farið verður dýpra í hugtök í efnafræði með áherslu á heilbrigðisvísindanálgun. Meðal efnis verður: frumefni og eiginleikar þeirra, rafeindaskipan, myndun efnatengja, rúmefnafræði, samsetning lífrænna efna, flokkar lífrænna efna og eiginleikar þeirra, einnig inngangur að hvötun ensíma, atómmódel, kjarnahvörf og skammtafræði.

Efni fyrirlestra, verklegra æfinga og dæma mun tengja þessi fræði við matvælafræði, næringarfræði og heilbrigðisvísindin almennt. Ásamt yfirferð á grunnefnafræði verður einnig farið yfir nýlegar framfarir í heilbrigðisvísindum sem tengjast námsefninu.

Námsmat: Lokapróf, verklegt, hlutapróf, og dæmatímar.

Inngangur í þverfræðileg heilbrigðisvísindi - heilbrigðisvísindadagurinn (HVS202G)

Námskeiðið er ætlað nemendum á fyrsta námsári í greinum heilbrigðisvísinda.  Sameiginlegur heilbrigðisvísindadagur nýnema allra deilda á Heilbrigðisvísindasviði er í janúar ár hvert. Fjallað er um þverfaglegt samstarf og mikilvægi þess. Farið verður í grundvallarþætti samstarfsins svo sem sameiginlega sýn á réttindi til heilsu, samskipti og siðfræði. Einnig er fjallað um hlutverk og ábyrgð heilbrigðisvísinda.

Frumulíffræði (NÆR203G)

Fyrirlestrar (46F): Inngangur; þróun lífsins; frumuhimnan: lífefnafræði og frumulíffræði; kjarninn: gen og genastjórn, litni, bygging kjarnans, kjarnahjúpur; frymisnet og Golgi líffæri; bólur og blöðrur; lýsósóm, peroxisóm og hvatberar; stoðkerfi og hreyfiprótein; boðferlar; frumuskipting; frumutengi og millifrumuefni (frumulíffræði og lífefnafræði); boðskipti (inngangur); þroskun og sérhæfing; upptaka og vinnsla næringarefna í frumur. Verklegar æfingar þar sem kynnt verður einangrun frumna; frumuræktun og smásjárskoðun. Umræðutímar, þar sem nemendur kynna vísindagrein er tengist næringarfræði og skila stuttri ritgerð.

Aðferðir í næringarfræði (NÆR204G)

Markmið námskeiðsins er að nemendur kynnist aðferðum sem notaðar eru í rannsóknum á sviði næringarfræði og helstu upplýsingaveitum í næringarfræði. Fjallað er um mismunandi rannsóknasnið (þversniðsrannsóknir, ferilrannsóknir, íhlutandi rannsóknir og samanburðarrannsóknir) og aðferðir til að kanna mataræði hópa og einstaklinga (sólarhrings upprifjun, tíðnispurningalista, fæðissögu og fæðuskráningu auk nýrra aðferða sem eru í þróun).

Sálfræði (NÆR206G)

Inngangur: Nokkur innsýn er gefin í almenna sálfræði og heilsusálfræði og fjallað um streitu og sjúkdóma; heilsu og atferli; bjargráð o.fl. Kennslubókin tvinnar saman kenningar sálfræði og gagnreyndar aðferðir og gefur vísbendingar um hvað komið geti að gagni í klínísku starfi.

Lýsing: Fjallað verður um meginviðfangsefni sálfræðinnar. Sérstaklega verður hugað að viðfangsefnum eins og minni, námskenningum, skynjun, greind áhugahvöt, tilfinningum, heilsu, njóta þess að borða, fælni og streitu  Einnig verður fjallað um ólíkar sálfræðiskýringar á athöfnum fólks og fræðilegur skilningur á sálarlífi borinn saman við hversdagsskilning og gervifræði.

Tölfræði og gagnavinnsla (STÆ209G)

Í byrjun námskeiðsins eru grunnhugtök tölfræðinnar kynnt til sögunnar, svo sem þýði, úrtak og breyta. Nemendur kynnast hinum ýmsu lýsistærðum og myndrænni framsetningu gagna. Því næst verður farið í grundvallaratriði líkindafræðinnar og helstu líkindadreifingar kynntar.

Síðasti hluti námskeiðsins snýr að ályktunartölfræði þar sem skoðuð verða tilgátupróf og öryggisbil fyrir meðaltöl, dreifni og hlutföll og farið verður í fervikagreiningu og aðhvarfsgreiningu. Nemendur læra beitingu allra ofangreindra aðferða í tölfræðihugbúnaðinum R.

Næringarfræði mannsins (NÆR404G)

Kennsluefni

Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist þekkingu á

• hlutverki orkugefandi næringarefna, vítamína, steinefna, snefilefna og aðra lífvirkra efna í líkamanum,
• lífaðgengi þeirra,
• áhrifum þeirra á líkamsstarfsemi,
• samspili við önnur efni í fæðu,
• tengslum mataræðis, næringarefna og heilsu,
• vannæringu og ofneyslu,
• einkennum skorts næringarefna og
• afleiðingum ofneyslu.

Í námskeiðinu er líka fjallað um notkun fæðubótarefna og áhrif þeirra á heilsu í samanburði við inntöku næringarefna úr fæðu.

Einnig eru kynntar aðferðir til að meta líkamssamsetningu, næringarástand, þ.e. líkamsforða eða aðrar breytur sem tengjast hlutverki næringarefnanna í líkamanum með mælingum á lífsýnum (t.d. í blóði, þvagi, fituvef, hári eða öðrum lífsýnum).

Íslenskar rannsóknir sem tengjast kennsluefni eru jafnframt kynntar fyrir nemendum.

Kennsluaðferðir

Námskeiðið er samsett af fyrirlestrum, verklegum æfingum, nemendakynningum og umræðutímum. 

Það eru skipulagðar fimm vinnustofur um vítamín og streinefni þar sem nemendur afla sér ítarlegrar þekkingar um tvö næringarefni, skila skýrslu til kennara og kynna fyrir nemendum og kennara í lok námskeiðs. Áhersla er lögð á að auka skilning nemenda á aðferðum til að kanna neyslu vítamína og steinefna.

Í kennslutímum verður reglulega notuð PubMed (eða svipaðar vefsíður) til að fá nýjustu þekkingu um næringarefni og tengsl þeirra við heilsu og til að auka skilning nemenda á vísindagreinum, aðferðarfræði og tölfræði. Einnig er lögð áhersla á að kenna nemendum að nota vísindalega aðferð til að svara næringarfræðilegum spurningum.

Lífeðlisfræði I TN (LÆK212G)

LÆK212G er fyrri hluti námskeiðs um lífeðlisfræði mannslíkamans, seinni hlutinn er tekinn fyrir í LÆK213G.  Tannlæknanemum og næringarfræðinemum er kennt saman.  Forkrafa fyrir LÆK212G er námskeið í frumulíffræði, samanber LÆK112G Almenn líffræði A eða NÆR203G Frumulíffræði. 

Námskeiðið byggist upp af fyrirlestrum, verklegum æfingum, umræðufundum, málstofum, spurningarverkefnum, áfangaprófum og lokaprófi.  Eftirfarandi efni er tekið fyrir í LÆK212G:  Samvægisstýrikerfi, frumuhimnur, himnuspennur, taugalífeðlisfræði, frálægar taugar, beinagrindarvöðvar og sléttir vöðvar, miðtaugakerfið, stjórn hreyfinga, skynjun (húðskyn, bragð, lykt, sársauki, sjón, heyrn, jafnvægi), hjarta, blóðrás og blóðið. Framkvæmdar eru þrjár verklegar æfingar: Skynjun, Vöðvar og Blóðrás. Skyldumæting er í allar verklegu æfingarnar sem og tilheyrandi umræðufundi, og einnig er skilaskylda á verklegum skýrslum, og fellur próftökuréttur niður ef ekki er mætt eða skilað.  Hver nemendi tekur þátt í einu spurningaverkefni og flytur eitt málstofuerindi að eigin vali á misserinu og er skilaskylda á glærunum.  Það eru fjögur stutt áfangapróf á misserinu.  Skyldumæting er í 75% af málstofuerindum og spurningaverkefnum, og í öll áfangapróf.

Sameindalífvísindi A (LÆK310G)

Námskeið í sameindalífvísindum fyrir nemendur á 2. ári í lyfjafræði, næringarfræði og tannlæknisfræði. Farið verður yfir hugtök og aðferðir í erfðafræði, lífefnafræði og sameindalíffræði. Í inngangsfyrirlestrum verður gefið yfirlit yfir þessar fræðigreinar og samþættingu þeirra. Fyrirlestrar fjalla um erfðamengi, erfðaefni, litninga, mítósu og meiósu, gen, mendelskar-, mítókondríu- og fjölþátta erfðir, helstu efnaskipti DNA og erfðatækni. RNA sameindir, tjáningu gena og umritun. Amínósýrur, peptíðtengi, nýmyndun og niðurbrot próteina. Myndbygging próteina, próteinlyf, ensím og ensímhvötuð efnahvörf. Einnig verður fjallað um transgenísk tilraunadýr, lífupplýsingafræði, sameindaerfðafræði veira og genalækningar. Lögð verður áhersla á notkun þessara fræðigreina í heilbrigðisþjónustu.

Umræðutímar: Nemendasértækir umræðutímar fyrir hvern nemendahóp.

Verklegar æfingar: Einangrun og greining á DNA úr blóði.

Matvælaörverufræði (MAT304G)

Efni fyrirlestra er skipt í fjóra hluta:
(1) Inngangur. Þróun örverufræðinnar. Heilkjörnungar og samkjörnungar. Bygging og einkenni örvera - bakteríur, sveppir, veirur, sníkjudýr. Flokkun mikilvægra örvera í matvælum. Fjölgun og efnaskipti örvera. Bendiörverur í matvælum. Hefðbundnar og nýjar aðferðir við ræktun, einangrun og talningu örvera í matvælum. Helsti uppruni örvera í matvælum.
(2) Áhrif ytri og innri umhverfisþátta á örverur í matvælum - hitastig, vatnsvirkni, pH, loftsamsetning, geislun og aðrir þættir. Notkun rotvarnarefna og aðferða til að bæta geymsluþol matvæla. Gerjanir og önnur hagkvæm not örvera við matvælaframleiðslu.
(3) Matarsjúkdómar af völdum örvera. Helstu orsakir matarsjúkdóma. Matareitranir og matarsýkingar. Salmonella, Campylobacter, Listeria, Clostridium, Bacillus, Staphylokokkar og fleiri sýklar í matvælum.
(4) Örverufræði helstu matvælaflokka. Örverufræði sjávarafurða, kjötafurða, mjólkurafurða, neysluvatns, grænmetis og ávaxta. Mengun örvera í helstu matvælategundum, helstu tegundir örvera í mismunandi matvælum, áhrif vinnslu og meðhöndlunar á afkomu örvera og algengustu skemmdir af völdum örvera í matvælum. Verklegar æfingar taka til grundvallaratriða við meðhöndlun, ræktun og greiningu örvera og helstu ræktunaraðferða við ræktun, talningu og greiningu örvera í matvælum. Hver nemandi aflar efnis og skrifar ritgerð um nýlegt efni tengt matvælaörverufræði og flytur um það fyrirlestur.

Skynmat (MAT204G)

Í námskeiðinu kynnast nemendur skynmatsfræðum og hvernig skynmati er beitt til að meta eiginleika matvæla. Fjallað verður um hvernig á að kalla fram, mæla og meta skynræna eiginleika matvæla og mismunandi aðferðir sem notaðar eru í skynmati. Áhersla verður lögð á hefðbundnar skynmatsaðferðir (mismunapróf, myndræn próf, geðjunarpróf ofl), og hvernig þessar aðferðir eru notaðar í mismunandi aðstæðum eins og í gæðaeftirliti og vöruþróun. Aðferðum í neytendarannsóknum verða gerð skil. Jafnframt verður fjallað um þætti sem hafa áhrif á skynmat, skipulag skynmatsrannsókna (undirbúningur, framsetning sýna, val aðferða ofl), og skynmatshópa (val og þjálfun) sem og tölfræðigreining og túlkun skynmatsniðurstaðna.

Kennslan er á formi fyrirlestra, sem og verklegra æfinga undir leiðsögn kennara.

Næringarlífeðlisfræði (NÆR407G)

Markmið námskeiðsins er að nemendur dýpki skilning sinn á margþættum hlutverkum næringarefna í líkamanum og ytri aðstæðum sem geta haft áhrif á efnaskipti. Sérstök áhersla verður lögð á efnaskipti fitusýra, sykra og amínósýra. Fjallað verður sérstaklega um hormón sem stýra matarlyst, sem tengjast öðru viðfangsefni námskeiðisin sem er svefn og svefnvandamál. Nemendur kynnast aðferðafræði tilraunavísinda sem tengjast næringarfræði og fá innsýn inn í ný rannsóknasvið á sviði næringarfræði.

Lífeðlisfræði II TN (LÆK213G)

LÆK213G er seinni hluti námskeiðs um lífeðlisfræði mannslíkamans. Forkrafa er LÆK212G, sem inniheldur fyrri hlutann. Tannlæknanemum og næringarfræðinemum er kennt saman. 

Námskeiðið byggist upp af fyrirlestrum, verklegum æfingum, umræðufundum, málstofum, spurningaverkefnum og áfangaprófum.  Eftirfarandi efni er tekið fyrir í LÆK213G: Öndun, nýrnastarfsemi, vökva- og sýrubasavægi, stjórn fæðuinntöku, meltingarkerfið, undirstúka og heiladingull, dægursveiflur, orkuvægi og hitastjórnun, stjórn efnaskipta og vaxtar (starfsemi bris, skjaldkirtils og nýrnahetta), æxlunarlífeðlisfræði. Framkvæmdar eru tvær verklegar æfingar: Nýrnastarfsemi og Áreynslulífeðlisfræði. Ein skrifleg skýrsla, umræðufundur og verkpróf er úr hvorri æfingu fyrir sig. Skyldumæting er í allar verklegu æfingarnar sem og tilheyrandi umræðufundi og verkpróf, og einnig er skilaskylda á verklegum skýrslum, og fellur próftökuréttur niður ef ekki er mætt eða skilað. Hver nemendi ekur þátt í einu spurningaverkefni og flytur eitt málstofuerindi að eigin vali á misserinu og er skilaskylda á glærunum (powerpoint glærum). Það eru fjögur stutt áfangapróf og gilda 3 þeirra betri inn í misserismatið.  Skyldumæting er í 75% af málstofuerindum og spurningaverkefnum, og í öll áfangapróf.

Sameindalífvísindi B (LÆK408G)

Námskeiðið er fyrir nemendur á 2. ári í lyfjafræði, næringarfræði og tannlæknisfræði. Í námskeiðinu er lögð áhersla á efnaskipti og þá þætti efnaskipta sem hafa sérstaka þýðingu fyrir þessa nemahópa. Fjallað verður um háorkusambönd, efnaskipti kolvetna, fitu og amínósýra. Samhæfing efnaskipta, núkleótíð, járn, hem, lifur, hormón og næringu. Í síðasta hluta námskeiðsins sem er einungis fyrir lyfjafræðinema og tannlæknanema verður fjallað um meltingu, upptöku og virkni næringarefna með áherslu á áhrif þeirra á heilsu.

Umræðutímar: Efnaskipti

Verklegar æfingar: Einangrun próteins á súlu, mæling á próteinstyrk, rafdráttur próteina, ónæmismæling (ELISA).

Matvæla- og næringarefnafræði (MAT401G)

Fjallað er um byggingu, eiginleika og virkni næringarefna og annarra efna í matvælum. Sjónum er beint að vatni og vatnsvirkni, efna- og eðlisfræðilegum eiginleikum orkugjafa, þ.e. kolvetna, fitu, og próteina. Ennfremur er farið í brúnun, þránun, hraðafræði ensíma og hvörf þeirra í matvælum, geymsluþol, aukefni, aðskotaefni og eiturefni. Þá er fjallað um áhrif mismunandi byggingar næringarefna á upptöku og aðgengileika (bioavailability) þeirra í líkamanum, víxlvirkni við önnur efni í matvælum, frásog frá meltingarvegi og niðurbrot. Einnig er komið inn á hvernig nýta megi þekkingu í matvæla- og næringarefnafræði við framleiðslu matvæla til að viðhalda gæðum, geymsluþoli og aðgengileika næringarefna. Gerð er grein fyrir helstu aðferðum, sem notaðar eru við rannsóknir á matvælum og lífvirkni næringarefna. Kennarar í matvælaefnafræði og næringarfræði koma að fyrirlestrum til að tryggja að þekking á efnum í matvælum tengist við næringu. Kennslan er á formi fyrirlestra kennara auk umræðna og vinnu með námsefni á netinu með virkri þátttöku nemenda.

Verklegar æfingar og nemendaverkefni: Lestur, samantekt og kynning greina úr erlendum vísindaritum um efni er tengist fyrirlestrum.

Þverfræðileg samvinna í heilbrigðisvísindum - heilbrigðisvísindadagur 2 (HVS501M)

Námskeiðið er ætlað nemendum á þriðja námsári eða síðar sem lokið hafa a.m.k. tveimur árum grunnnáms í greinum heilbrigðisvísinda.  Hugmyndafræði þverfræðilegrar samvinnu verður lögð til grundvallar í námskeiðinu þar sem nemendur vinna saman að sameiginlegum markmiðum.  Nemendur munu vinna saman í þverfræðilegum teymum og fá tækifæri til að æfa fagmennsku, teymisvinnu, og efla samskipti. Nemendur í hverjum hóp eru úr nokkrum heilbrigðisvísindagreinum.

Námsmat (staðið/fallið) byggist á mætingarskyldu í fyrirlestra og verkefnavinnu, virkni í verkefnavinnu og prófum sem verða á rafrænu formi í kennslulotunni.
 
Kennslutilhögun:
Námskeiðið verður kennt föstudagana,10. og 24. september.

Næring og þjálfun ungmenna (HÍT501M)

Hlutverk næringar í þjálfun og áhrif á árangur í íþróttum eru viðfangsefni þessa námskeiðs. Áhersla er lögð á að skoða þá þætti sem helst eru til umfjöllunar í samfélaginu hverju sinni og sá sérstaklega þætti sem viðkoma þjálfun og viðhorfum ungmenna til næringartengdra þátta.

Megináhersla er lögð á orkuefnin, hlutverk þeirra og þarfir við mismunandi þjálfun. Jafnframt er horft til ólíkra þarfa eftir aldri, kyni, líkamsímynd og líkamsbyggingu. Einnig verður fjallað um vökvaþörf, vítamín, stein- og snefilefni, andoxunarefni og fæðubótarefni í tengslum við þjálfun.

Farið verður yfir nýjustu rannsóknir um efnið og takmarkanir og framfarir á stöðu þekkingar á sviðinu skoðaðar. Áhersla er lögð á að geta greint sundur raunverulega stöðu þekkingar samanborið við markaðssetningu og tískustrauma sem oft hafa áhrif á neysluvenjur og viðhorf ungmenna.

Ennfremur er lögð áhersla á þverfræðilega teymisvinnu milli fagaðila og fjallað er um hvernig má hámarka árangur og stuðla að heilsueflingu með samvinnu fagstétta.

Vinnulag:
Námskeiðið byggist á fyrirlestrum og einni málstofu. Ætlast er til virkar þátttöku nemenda í umræðum og verkefnavinnu. Gerð er krafa um grunnþekkingu í næringarfræði til að hægt sé að velja námskeiðið. Námsmat er byggt á málstofu og heimaprófi. Mætingaskylda í málstofu.

ATH: Var áður kennt sem hluti af námskeiðinu Íþróttir og næring.

Næring í afreksþjálfun (HÍT503M)

Hlutverk næringar í afreksþjálfun með áherslu á árangur í íþróttum er viðfangsefni þessa námskeiðs sem er framhald af námskeiðinu Næring og þjálfun ungmenna. Áhersla er lögð á að dýpka þá þekkingu sem komin er og vinna hagnýt verkefni. Þau byggja á matseðlagerð og rýni í sérþarfir í afreksþjálfun t.d. á keppnistímabili og hvíldartímabilum, við undirbúning, í keppni og í endurheimt. Einnig er skoðuð þyngdarstjórnun í greinum þar sem þyngdarflokkar skipta máli.

Farið verður yfir nýjustu rannsóknir um efnið og takmarkanir og framfarir á stöðu þekkingar á sviðinu skoðaðar. Áhersla er lögð á að geta greint sundur raunverulega stöðu þekkingar samanborið við leiðir sem markaðssettar eru til árangurs eða fá hljómgrunn í ýmsum keppnisgreinum.

Ennfremur er lögð áhersla á þverfræðilega teymisvinnu milli fagaðila og fjallað er um hvernig má hámarka árangur og stuðla að heilsueflingu með samvinnu fagstétta.

Vinnulag
Námskeiðið byggist á fyrirlestrum og verkefnavinnu í smærri hópum. Ætlast er til virkar þátttöku nemenda í umræðum og verkefnavinnu. Gerð er krafa um að einnig sé tekið námskeiðið Næring og þjálfun ungmenna, auk þess sem grunnþekking í næringarfræði er nauðsynleg. Námsmat er byggt á verkefnavinnu.

ATH: Var áður kennt sem hluti af námskeiðinu Íþróttir og næring.

Næring yngri hópa (NÆR505M)

Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist djúpan skilning á áherslum um fæðuval og næringu á meðgöngu, næringu ungbarna, barna og unglinga.

Eins er fjallað um grundvöll ráðlegginganna og fyrirliggjandi rannsóknir á sviðinu. Fjallað verður sérstaklega um íslenskar rannsóknir á mataræði barnshafandi kvenna, ungbarna, barna og unglinga.

Helstu næringartengdu heilsufarskvillar verða ræddir, orsakir þeirra og hvernig unnt sé að draga úr líkum á þeim meðal hópsins. Farið verður yfir orku- og næringarefnaþörf hvers aldurshóps og mælingar á næringarefnabúskap líkamans.

Nemendur vinna tvö verkefni yfir misserið auk minni verkefna sem unnin eru í kennslustundum:

• Fræðsla/fræðsluefni fyrir almenning (verkefni I).
• Leitað svara við einni rannsóknarspurningu er varðar námsefnið með gagnreyndum hætti (verkefni II).

Næringarefnainnihald matvæla og matvælaefnagreining (NÆR503M)

Áhersla er lögð á að nemendur dýpki þekkingu sína í notkun á íslenska gagnagrunninum um næringarefnasamsetningu matvæla (ÍSGEM) og sambærilegum erlendum gagnagrunnum. Nemendur kynnast gögnum um efnainnihald matvæla, tilurð þeirra og hvernig þeim er komið fyrir í gagnagrunnum. Fjallað er um þætti sem hafa áhrif á efnainnihald matvæla og sérkenni íslenskra matvæla.  Alþjóðlegir staðlar um matvælagögn verða kynntir. Farið verður yfir LanguaL aðferðina við skilgreiningu á fæðutegundum. Gæði gagna verða tekin til skoðunar og aðferðir við gæðamat kynntar. Aðferðir við útreikninga á efnainnihaldi matvæla og máltíða eru skýrðar. Farið verður yfir notkun gagnanna í rannsóknum og ráðgjöf og hugað að áreiðanleika og skekkjum. Fjallað verður um helstu aðferðir til efnagreininga á matvælum, kosti þeirra og takmarkanir. Lýst verður aðferðum til að mæla einstök efni og efnaflokka. Kennsla er í formi fyrirlestra, verkefna, umræðutíma og verklegrar þjálfunar og er í höndum sérfræðinga á Matís.

Verkleg þjálfun: Verkleg kennsla fer fram hjá Matís ehf Vínlandsleið 12. Einkum verða mæld orkuefni í matvælum úr völdum fæðuflokkum. Nemendur leysa verkefni um efnainnihald matvæla. Í verkefnunum er fjallað um gagnagrunna, reikniforrit, útreikninga á næringarefnum, gagnavinnslu, kóðun gagna og gæðamat á gögnum.

Ónæmisfræði (LÆK025M)

Ónæmiskerfið, líffæri og frumur. Ósérhæfðar varnir, átfrumur, kompliment, bólgusvör. Sérhæfðar varnir, þroskun og sérhæfing eitilfruma. Sértækni og greining eitilfrumna, starfsemi B- og T-frumna. Ónæmissvör, ónæmisminni, slímhúðarónæmi. Sjálfsþol og stjórnun ónæmissvara. Ónæmisbilanir, ofnæmi, sjálfsofnæmi og líffæraflutningar. Meðferð sjálfsofnæmis- og ofnæmissjúkdóma. Bólusetningar og varnir gegn smitsjúkdómum. Ónæmisfræðilegar greiningaraðferðir. Nemendafyrirlestrar um valdar vísindagreinar og umræður undir leiðsögn kennara.

Skyldunámskeið fyrir næringarfræðinema.

Næring eldri hópa (NÆR610M)

 Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist djúpan skilning á áherslum hvað varðar farsæla öldrun. Eins er fjallað um grundvöll ráðlegginga og fyrirliggjandi rannsóknir á sviði öldrunar með áherslu á íslenskar rannsóknir.

Lýðheilsunæringarfræði (NÆR611M)

Í námskeiðinu eru kynntar aðferðir og nálganir lýðheilsunæringarfræðinnar og helstu viðfangsefni og áskoranir innan greinarinnar, á vesturlöndum sem og í þróunarlöndum. Sérstök áhersla er lögð á aðstæður og verkefni á Íslandi. Næring er sett í samhengi við aðra heilsutengd hegðun, aðstæður fólks og lífshætti. Nemendur munu öðlast færni í að túlka rannsóknir í næringarfræði og lýðheilsu og skilning á því hvernig unnt sé að nota rannsóknaniðurstöður til forvarna og aðgerða sem miða að bættri heilsu, bæði meðal Íslendinga og fólks annars staðar í heiminum. Líffræðilegur grunnur fyrir næringarþörf og ráðleggingar um næringu á ýmsum stigum lífsins verður kynntur.  Sérstaklega verður fjallað um næringu á meðgöngu, næringu ungbarna, barna, unglinga og aldraðra. Ræddir verða helstu næringartengdu heilsufarskvillar á hverju æviskeiði fyrir sig, orskakir þeirra og að hve miklu leyti, og þá á hvern hátt, unnt sé að koma í veg fyrir þá.

Verklegar æfingar: Mótun og skipulag á verkefni tengdu lýðheilsunæringarfræði.

Áhrifavaldar næringar (NÆR612M)

Í námskeiðinu eru kynntar aðferðir og nálganir lýðheilsunæringarfræðinnar og helstu viðfangsefni og áskoranir innan greinarinnar, á vesturlöndum sem og í þróunarlöndum. Sérstök áhersla er lögð á aðstæður og verkefni á Íslandi. Næring er sett í samhengi við aðra heilsutengd hegðun, aðstæður fólks og lífshætti. Nemendur munu öðlast færni í að túlka rannsóknir í næringarfræði og lýðheilsu og skilning á því hvernig unnt sé að nota rannsóknaniðurstöður til forvarna og aðgerða sem miða að bættri heilsu, bæði meðal Íslendinga og fólks annars staðar í heiminum. Líffræðilegur grunnur fyrir næringarþörf og ráðleggingar um næringu á ýmsum stigum lífsins verður kynntur.  Sérstaklega verður fjallað um næringu á meðgöngu, næringu ungbarna, barna, unglinga og aldraðra. Ræddir verða helstu næringartengdu heilsufarskvillar á hverju æviskeiði fyrir sig, orskakir þeirra og að hve miklu leyti, og þá á hvern hátt, unnt sé að koma í veg fyrir þá.

Verklegar æfingar: Mótun og skipulag á verkefni tengdu lýðheilsunæringarfræði.

Næringarmeðferð og sjúkdómafræði I (NÆR606G)

Markmið: Nemendur kynnast helstu áherslum í næringarráðgjöf sjúkdóma ásamt því að læra að þekkja áhættuþætti og meingerðir eftirfarandi sjúkdóma: Hjarta- og æðasjúkdóma, sykursýki (að gerð I og II), beinþynningu, krabbameins, offitu og átröskunar. Einnig verður fjallað um náttúrulyf og náttúruvörur og samspil lyfja og næringarefna og tannheilsu. Siðfræði heilbrigðisstétta og samskipti við sjúklinga verða rædd og siðareglur næringarfræðinga og næringarráðgjafa verða kynntar. Námskeiðið er kennt í nánu samstarfi við næringarstofu LSH.

Verklegar æfingar: Klínískar æfingar með mismunandi næringarfræðilega samsettu fæði í samstarfi við næringarráðgjafa LSH.  Mælingar á blóðsykri eftir máltíðir. Túlkun á niðurstöðum blóðmælinga. Samskipti við sjúklinga. Nemendafyrirlestrar.

Hagnýt fjölvíð aðhvarfsgreining og gagnavinnsla (NÆR607M)

Markmið námskeiðsins er að auka skilning og færni nemenda í að greina og vinna úr rannsóknargögnum svo þeir séu betur undir það búnir að leysa slík verkefni í framhaldsnámi og vinnu. Farið verður ítarlega yfir þær aðferðir sem mest eru notaðar við greiningar á faraldsfræðigögnum með það að markmiði að nemendur geti sjálfir beitt þeim og geti gengið úr skugga um að allar forsendur haldi.

Í  hverjum tíma leggur kennari fyrir verkefni sem byggja á gögnum úr fyrri rannsóknum sem framkvæmdar hafa verið á rannsóknarstofu í næringarfræði. Farið verður sameiginlega yfir helstu atriði og forsendur hvers verkefnis. Nemendur eiga að greina gögnin m.v. fyrirfram gefnar spurningar. Við tölfræðigreiningar verður mest notast við SPSS en einnig verður SAS kynnt til sögunnar.

Varðveisluaðferðir (MAT105G)

Fjallað verður um helstu varðveisluaðferðir sem notast er við í matvælavinnslu. Fræðin sem liggja að baki aðferðum verða útskýrð, mismunandi aðferðum verður lýst og tækjabúnaði sem notast er við ásamt mismunandi áhrifum á einstök matvæli. Fjallað verður um þurrkun, kælingu, frystingu, hitameðferð eins og niðursuðu, gerilsneyðingu og hvataeyðingu ásamt djúpsteikingu, gerjun, súrsun og söltun matvæla.

Kynntar verða nýjar aðferðir sem eru og hafa verið aðkoma fram á síðustu árum, oft nefndar "varðveisla án hita". Fjallað verður um fræðin sem liggja að baki, mismunandi aðferðir og tækjabúnað sem notast er við. Greint verður frá rannsóknum á áhrifum þessara nýju aðferða á matvæli og örverur. Meðal aðferða sem verður fjallað um eru notkun háþrýstings, notkun sterkra raf púlsa, segulsvið, hitun með glóþráðum, ljós púlsar, örbylgjur og geislun.

Umbúðir og pökkunartækni og verður meðal annars fjallað um mismunandi tegundir umbúðarefna (gler, pappír, plast o.s.frv.) filmur og bakka, mótun á flöskum og ílátum, hitamótun bakka, plastsaum, pökkunar vélar og kerfi, tandur (aseptíska) pökkun, loftskiptar umbúðir, virka og vitræna umbúðartækni, gæða vísa, raf tíðni merki, endurvinnslu umbúða, öryggis mál, flæði efna í umbúðum, gæðaeftirlit og gæðapróf.

Verklegar æfingar það sem nemendur kynnast helstu vinnsluaðferðum matvæla og hvaða áhrif þær hafa á öryggi, gæði og geymsluþol.  Verklegar æfingar í  kælingu, frystingu, hitun, þurrkun, gerjun/súrsun og söltun matvæla. Nemendur læra að beita helstu aðferðum sem eru notaðar til að stjórnunar á ferlum í matvælavinnslu. Heimsóknir í fyrirtæki í helstu greinum íslensks matvælaiðnaðar og til framleiðenda og byrgja fyrir tækjabúnað, umbúðir og íblöndunarefni fyrir matvæli.