Myndlist á Vesturlöndum frá 1348–1848 (LIS004G)

Í námskeiðinu verða meginverk í listasögu Vesturlanda frá frum-endurreisn til fyrri hluta nítjándu aldar tekin til skoðunar. Landfræðilega er sjónum beint að listaverkum frá Ítalíu og Spáni, Frakklandi, Niðurlöndum, Þýskalandi og Englandi. Fjallað verður um helstu aðferðir og skóla, akademíur og birtingarform myndlistar í trúarlegu, pólitísku og samfélagslegu samhengi. Fjallað verður um málaralist, höggmyndalist, byggingarlist, listiðnað og prentmyndir. Leitast verður við að skoða að hvaða leyti listin speglar samfélagið, hvernig myndmál speglar lífssýn og heimsmynd manna á ólíkum tímabilum. Fjallað er um breytilegt inntak tíma og rýmis á hverjum tíma, breytingar á táknrænni mynd líkama, um stöðu og samfélagshlutverk listamann og hvernig samspil listar og valdastofnana. Í tengslum við þessi viðfangsefni verða lykilverk hvers tíma tekin til ítarlegrar túlkunar og dreifingarsaga þeirra rædd.

Aðferðafræði og hugtök listfræði (LIS101G)

Aðferðafræði, hugtök og saga listfræði (LIS101G) er inngangsnámskeið sem er hugsað sem grunnnámskeið fræðigreinarinnar listfræði. Fjallað er um listhugtakið, sögu listfræðinnar, fræðilegar forsendur listasögu sem sjálfstæðrar fræðigreinar, hugtök og heiti, rannsóknaraðferðir og helstu kenningar innan listfræði. Nemendur fá þjálfun í myndgreiningu og myndlestri og kynnast helstu greiningaraðferðum listfræðinnar, s.s. formalískri, íkónógrafískri og marxískri myndgreiningu. Gagnrýnar kenningar sem hafa endurmótað skilgreiningu 'myndlistar' og umfjöllun um myndlist verða teknar til skoðunar í fyrirlestrum, lesefni og umræðum, þar á meðal póst-strúktúralismi, feminísmi og efirlendufræði. Saga og þróun listfræðinnar verður skoðuð í samhengi sögu safna og annarra liststofnana, í víðara samhengi sjónmenningar og mótun og skilgreiningu áhorfandans. Verkefni eru hönnuð til þess að að þjálfa myndgreiningu, gagnrýna hugsun og ritfærni.

Íslensk myndlist 1870-1970 (LIS102G)

Saga íslenskrar myndlistar frá 1870 til 1970. Fjallað er um upphaf íslenskrar nútímamyndlistar, einstaka myndlistarmenn og mótandi öfl í íslensku myndlistarlífi, áhrif erlendra listhugmynda og stefna, tilraunir til að skilgreina "þjóðlega" íslenska myndlist, stuðning og áhrif yfirvalda á myndlistarþróun, togstreitu milli málsvara þjóðlegrar listar og óþjóðlegrar listar, einnig milli "tilfinningatjáningar" annars vegar og "vitsmunalegrar" framsetningar hins vegar, innlenda listmenntun og megineinkenni myndlistarumfjöllunar eins og hún birtist á hverjum tíma í dagblöðum og tímaritum. Leitast verður við að meta sérkenni íslenskrar myndlistar í samhengi við erlenda listþróun, en einnig í ljósi íslenskrar samfélagsþróunar og sögu. Kennt í HÍ

Íslensk myndlist í samtíð (LIS201G)

Helstu sérkenni og söguleg þróun íslenskrar myndlistar síðustu áratugi 20. aldar og á fyrsta áratug 21.aldar skoðuð í ljósi íslensks samfélags og samhengis við erlenda listþróun. Meðal viðfangsefna er arfleifð SÚM á áttunda áratugnum, stofnun Gallerís Suðurgötu 7 og Nýlistasafnsins, einkenni hins íslenska konsepts og annarra „nýlista“, svo sem ljósmynda, innsetninga og gjörninga, stofnun Myndhöggvarafélagsins í Reykjavík og uppgangur þrívíddarlistar, endurkoma olíumálverksins á níunda áratugnum, vídeólistar starfrænna miðla og í seinni tíð skörun myndlistar, kvikmyndamiðilsins og tónlistar. Hugað verður að afstöðu yngri kynslóðar myndlistarmanna til myndlistararfsins á hverjum tíma, m.a. til náttúruarfleifðar og að "þjóðlegri" birtingarmynd myndlistar. Þá er fjallað um einkenni gagnrýnnar umræðu um myndlist, listmenntun, þátttöku í Feneyjabíennal, rekstur gallería og stofnun sýningarhópa í samtímanum. Kennt í HÍ.

Alþjóðleg nútímalistasaga frá 1850-1960 (LIS243G)

Farið verður í þróun myndlistar frá umbrotatímum módernismans á síðustu áratugum 19. aldar, í gegnum helstu framúrstefnuhreyfingar eða -isma 20.aldar fram til ársins 1970. Gerð verður grein fyrir helstu stefnum módernískrar myndlistar, forsendum þeirra, sérkennum og mikilvægi fyrir síðari tíma. Fjallað verður um tengsl listar við pólitík, heimspeki og þjóðfélagsþróun og hugað að róttæku endurmati á fegurðarhugtakinu í listum á 20. öld. Hvernig skila breyttar hugmyndir um tíma og rými sér í listinni? Hvernig raska ofangreindar listastefnur venjubundinni skynjun manna á umhverfinu og raunveruleikanum. Hvað er "innri veruleiki"? Þarf myndlist að vera sýnileg? Hver er munur á myndmáli og tungumáli og annars konar táknmáli? Reynt verður að fella alþjóðlegar sýningar sem hingað koma að námskeiðinu og verða þær sóttar heim í tengslum við það.

Menningarheimar (TÁK204G)

Þverfaglegt inngangsnámskeið þar sem efnt er til samræðu milli fræðasviða námsbrautarinnar, þ.e. bókmenntafræði, kvikmyndafræði, kynjafræði, listfræði, málvísinda, menningarfræði, táknmálsfræði og þýðingafræði. Birtu verður brugðið á alþjóðlegar hræringar í hugvísindum á liðnum áratugum en jafnframt rýnt í tengsl fræða og heimsmyndar. Fjallað verður um táknfræði tungumálsins og m.a. spurt hvort það geti talist grundvöllur annarra táknkerfa. Spurst verður fyrir um tengsl og "sambúð" mismunandi tungumála og málheima. Er hægt að þýða á milli allra mál- og menningarheima? Hvað geta aðstæður heyrnarlausra sagt okkur um tengsl málheima? Hvað er fjölmenning? Hvernig tengjast talað mál, lesmál og sjónmenning í samfélaginu? Í hverju felst menningarlæsi? Hugað verður að bókmenntum, myndlist, kvikmyndum og öðru myndefni í þjóðlegu og alþjóðlegu samhengi og kannað hvernig þessi táknkerfi vinna með mörkin milli kynja, kynþátta, stétta, menningarhópa, þjóða og heimshluta. Lesið verður ýmiskonar fræðilegt efni og skáldverk, könnuð myndverk og kvikmyndir, en viðfangsefnin verða einnig sótt í fjölmiðla og það sem er á seyði í samtímanum. Námsmat felst í fjórum verkefnum á misserinu og skriflegu lokaprófi.

Umbrot á tvívíðum fleti (LIS031G)

Í námskeiðinu er fengist við þau umbrot og breytingar sem einkennt hafa hugmyndir manna um hlutverk og eiginleika myndrænnar framsetningar á tvívíðum fleti allt frá fæðingu módernismans. Málverkið hefur sem miðill gengið í gegnum bæði dauða og endurfæðingu á þessum tíma og ljósmyndin hefur fundið sér stað sem einn veigamesti þáttur samtímalistarinnar. Lögð er sérstök áhersla á möguleika þessara miðla til þess að kanna raunveruleikann og þær hugmyndafræðilegu forsendur sem slík könnun byggist á. Kenningar um hvernig við skynjum tvívíða myndlist voru fyrirferðarmiklar í listfræði síðustu aldar og eru þær áherslur skoðaðar sérstaklega.

Sjónmenning samtímans (LIS105G)

Í námskeiðinu er fjallað um sjónmenningu samtímans út frá forsendum sjónmenningarfræða. Lögð er áhersla á að skoða sjónrænt umhverfi og samfélagslegan bakgrunn lista, óháð spurningum um fagurfræði og listræn gæði. Fjallað er um mikilvægi sjónrænna þátta í fjölda- og afþreyingarmenningu og um hið almenna og dæmigerða í ólíkum miðlum; hönnun, kvikmyndum, myndlist, auglýsingum, sjónrænni umgjörð popptónlistar og einnig í borgarumhverfi.

Listheimspeki (HSP310G)

Námskeiðinu er ætlað að veita stutt yfirlit yfir nokkur sígild viðfangsefni í heimspeki listarinnar; að kynna sérstaklega tilteknar spurningar, kenningar og rökfærslur á sviði listheimspeki með lestri valinna texta, bæði sögulegra og samtímalegra; og að þjálfa nemendur í greiningu og umræðu um listheimspekileg efni.

BA-ritgerð í listfræði (LIS241L)

BA-ritgerð í listfræði

Alþjóðleg myndlist frá 1960 til samtíma (LIS248G)

Í námskeiðinu er farið yfir þróun alþjóðlegrar samtímamyndlistar frá árinu 1970 til okkar tíma. Á þematískan hátt verða helstu stefnur, hreyfingar, einstaklinga og hugmyndir sem einkennt hafa tímabilið til skoðunar. Lögð er áhersla á að kynna þá nýju miðla og aðferðir sem fram komu á þessum tíma; umhverfislist hvers konar og innsetningar; gjörninga og uppákomur; gagnvirka stafræna list; tilraunakvikmyndun og vídeólist; hugmyndalist og ljósmyndun sem listform. Jafnframt verður brugið ljósi á þjóðfélagslegt samhengi myndlistar  í samtíma, tengingar við stjórnmál, efnahag og samfélag.

Ritfærni 1: Fræðileg skrif (ÍSR301G)

Ritfærni 1: Fræðileg skrif er grunnnámskeið í meðferð ritaðs máls. Nemendur hljóta þjálfun í ritun með vikulegum heimaverkefnum, fyrirlestrum, umræðum og smiðjuvinnu. Fjallað verður um vinnulag við ritun fræðilegra texta, svo sem val og afmörkun viðfangsefnis, byggingu, heimildanotkun og frágang. Einnig verður lögð áhersla á að þjálfa nemendur í málnotkun í fræðilegum textum og fjallað meðal annars um málsnið, stíl, stafsetningu, greinarmerkjasetningu og hjálpargögn málnotenda. Nemendur skrifa fræðilega ritgerð í leiðsagnarmati og fá reglulega endurgjöf kennara sem og samnemenda. Námsmat byggist á vikulegum heimaverkefnum, miðmisserisverkefni, lokaverkefni og virkri þátttöku í ritsmiðjum. Vakin er athygli á því að aðeins er hægt að ljúka námskeiðinu sé öllum verkefnum skilað.

Manneskja, tækni og pósthúmanismi í myndlist (LIS322G)

Á námskeiðinu verður sjónum beint að verkum Steinu og annarra listamanna sem á undanförnum áratugum hafa fengist við samband manneskju og tækni á greinandi og gagnrýninn hátt. Verkin verða skoðuð með hljóðsjón af pósthúmanískum kenningum um mennsku og tækni, þar sem gengið er út frá því að manneskjan sé háð tækni og tæknin hluti af manneskjunni. Á sama tíma einkennir tvíræð afstaða til tækninnar samband manneskju og tækni, sem birtist í andúð eða upphafningu. Með því að greina verk Steinu og fleiri listamanna verður reynt að sneiða hjá slíkri tvíhyggju. Steina hefur á ferli sínum sem vídeólistamaður nálgast tæknina sem sjálfstætt fyrirbæri með sérstaka eiginleika, og það sama má segja um fleiri listamenn. Pósthúmanískar kenningar bjóða uppá gagnlegar aðferðir við að greina slík verk og setja verk í vítt samfélagslegt samhengi.

Plöntur, landslag, pólitík (LIS606M)

Í námskeiðinu verður samband manns og náttúru skoðað í gagnrýnu fræðilegu samhengi. Fjallað verður um „náttúruleg“ fyrirbæri, eins og plöntur og gróður, sem og „menningarleg“ fyrirbæri, eins og hálendi, garða og landslag, út frá umhverfissögu og listfræði. Einnig verður rætt um birtingarform náttúrunnar í erlendu og íslensku list- og náttúrusögusamhengi. Námsskeiðið verður í málstofuformi, byggt á lestri og umræðum.

Hrekkur, brestur og flónska: fáránleiki í samtímalist (LIS504M)

Aðferðarfræði myndlistar hefur þann kost að vera óbundin af hverskyns rökrænum takmörkunum sem margar, ef ekki allar, aðrar greinar telja hvoru tveggja nauðsyn og dyggð. Í námskeiðinu munu nemendur kanna aðferðir myndlistarmanna þar sem rökrænum og stöðluðum hugmyndum um framfarir, er storkað. Dæmi verða tekin um listaverk og ferli myndlistarmanna og þau notuð sem grundvöllur greiningar og samtals. Nemendur öðlast skilning á mismunandi aðferðum sannfæringarkrafts, gagnrýni og á hinu óvænta, sem þáttum í gerð listaverka. Með því að beita sérviskulegri nálgun, látum við reyna á efniskennd heimsins, og könnum hvernig listin teygir mörk ímyndunaraflsins, er gagnrýnandi afl og skapar þannig rými fyrir það sem annars væri óhugsandi. Nemendur verða hvattir til að íhuga leiðir til hrekkja, mistaka og flónsku sem aðferða til að læra og leggja fram spurningar um annarskonar heimsmynd, frekar en eitthvað sem ætti að forðast. Undir yfirborði slíkra áætlana má finna staðfestingu á því að með því að leita í ókönnuð svæði, stundum án loforðs um neins konar umbun, liggur oft svarið.

BA-ritgerð í listfræði (LIS241L)

BA-ritgerð í listfræði

Umbrot á tvívíðum fleti (LIS031G)

Í námskeiðinu er fengist við þau umbrot og breytingar sem einkennt hafa hugmyndir manna um hlutverk og eiginleika myndrænnar framsetningar á tvívíðum fleti allt frá fæðingu módernismans. Málverkið hefur sem miðill gengið í gegnum bæði dauða og endurfæðingu á þessum tíma og ljósmyndin hefur fundið sér stað sem einn veigamesti þáttur samtímalistarinnar. Lögð er sérstök áhersla á möguleika þessara miðla til þess að kanna raunveruleikann og þær hugmyndafræðilegu forsendur sem slík könnun byggist á. Kenningar um hvernig við skynjum tvívíða myndlist voru fyrirferðarmiklar í listfræði síðustu aldar og eru þær áherslur skoðaðar sérstaklega.

Sjónmenning samtímans (LIS105G)

Í námskeiðinu er fjallað um sjónmenningu samtímans út frá forsendum sjónmenningarfræða. Lögð er áhersla á að skoða sjónrænt umhverfi og samfélagslegan bakgrunn lista, óháð spurningum um fagurfræði og listræn gæði. Fjallað er um mikilvægi sjónrænna þátta í fjölda- og afþreyingarmenningu og um hið almenna og dæmigerða í ólíkum miðlum; hönnun, kvikmyndum, myndlist, auglýsingum, sjónrænni umgjörð popptónlistar og einnig í borgarumhverfi.

Kynusli í myndlist (LIS429M)

Í námskeiðinu eru myndlistarverk skoðuð í kynlegu ljósi og fjallað um kenningalegan grundvöll kynjafræða og þverfaglegt inntak þeirra. Leitast er við að greina hvernig hugmyndir um kyngervi hafa áhrif á listsköpun jafnt sem umræðu og skrif um myndlist. Birtingarform og merking kyngervis í tungumáli, samfélagi og menningu eru einnig greind með áherslu á staðalímyndir og/eða uppbrot þeirra í afstöðu og verkum listamanna. Stuðst er við hugmyndir femínista og hinsegin fræða til að afhjúpa áhrif kyngervis í verkum sumra listamanna sem hliðra staðalímyndum kven- og karlleika og skapa usla í ríkjandi orðræðu og kynjakerfi Vesturlanda. Einnig er fjallað um listheiminn út frá kynjafræðilegu sjónarhorni og kynntar rannsóknir á margbreytilegum birtingarmyndum kynjamisréttis í samtímanum.

Post-digital fagurfræði (LIS428M)

Í byrjun 21. aldarinnar hafa orðið miklar breytingar á félagslegu og efnahagslegu skipulagi samfélaga sem að miklu leyti byggja á tækniframförum. Samt sem áður, andstætt framúrstefnum fyrri hluta 20. aldarinnar, er á 21. öldinni ekki að finna sömu tilhneiginu til yfirlýsingargleði um byltingarkenndar hreyfingar innan listarinnar. Það eru þó nokkrar listrænar tilhneigingar sem hafa verið settar fram sem fagufræðilegar hreyfingar 21. aldarinnar, þar á meðal Post-digital fagurfræði sem tekst á við útbreiðslu stafrænnar menningar og hvernig hún hefur haft áhrif á framleiðslu og skilning á myndverkum, jafnvel þeirra myndlistarmanna sem tengja verk sín ekki beint við tækniáhrif samtímans. Til að takast á við breytt skilyrði til sköpunar, munum við velta fyrir okkur post-digital fagurfræði og bera hana saman við og setja í samhengi við Post-internet myndlist og „New Aesthetics“. Við munum einnig bera stefnuyfirlýsingar á borð við „Accelerationist Manifesto” og „Cyberspace Manifesto” saman við hefbundnari framúrstefnuyfirlýsingar Fútúrismans. Þetta mun nýtast nemendum í að móta gagnrýnið viðhorf gagnvart mögulegri samfellu innan hefða framúrstefnu og margbreytileika þess að takast á við fagufræðilega þróun á 21. öldinni.

Netverk bókverka (LIS604M)

Í námskeiðinu er fjallað um bókverk íslenskra og erlendra myndlistarmanna frá sjöunda áratugi 20. aldar til samtímans ásamt því að forsaga þeirra er rakin. Fyrir um sextíu árum varð til hreyfing myndlistamanna sem unnu verk sín í bókarformi, sendu bækurnar sín á milli og komu sér þannig upp samstarfsneti sem fóstraði nýja og róttæka sýn á myndlist, samfélag og menningu. Á Íslandi voru listamenn sem snemma tileinkuðu sér þetta nýja tjáningarform og lögðu grunninn að sterkri bókverkahefð sem síðari kynslóðir listamanna hafa nýtt sér til að koma hugmyndum sínum á framfæri og rækta tengsl við aðra framsækna listamenn um allan heim.
Í námskeiðinu er þessi sterki þráður í íslenskri samtímalist rakinn og reynt að varpar ljósi á hlutverk bókverka í að rjúfa einangrun íslenskra framúrstefnulistamanna og gera þá að virkum þátttakendum í alþjóðlegum listheimi. Einnig er áhersla lögð á að greina sérstöðu bókverka og þróun þeirra í samhengi við aðra miðla auk skörunar þeirra við aðrar listgreinar svo sem skáldskap, tónlist, sviðslistir, o.fl. Einstök skynhrif er bókverk kalla fram verða greind og spurningum varpað fram um tengsl texta, forma, mynda, lita og hljóða í bókverkum. Unnið verður með fjölda ólíkra bókverka, orð listamanna um verk sín jafnt sem fræðilegt samhengi þeirra. Áhersla er lögð á sjálfstæð vinnubrögð nemenda, listsköpun og nýjar rannsóknir á bókverkum.

Mannskepnur og önnur dýr (ÞJÓ103M)

Kennsla fer fram með fyrirlestrum, umræðu, rafrænum fyrirlestrum og vettvangsferðum í náttúru og á söfn.

Samskipti manneskjunnar við önnur dýr er viðfangsefni þessa námskeiðs sem við nálgumst frá bæði fræðilegum og listrænum sjónarhornum. Nemendur vinna sjálfstæð verkefni, um dýr að eigin vali, þar sem áhersla er einnig lögð á sjónræna framsetningu - t.d. teikningar eða ljósmyndir.  Í fyrirlestrum verður m.a. fjallað um hvítabirni, hvali, geirfugla og lunda og nýlegar rannsóknir á þeim.  Fjallað verður um áhrifavald og ólíkar birtingarmyndir dýra í margvíslegu listrænu og menningarlegu samhengi, til dæmis í fornbókmenntum, þjóðsögum, munnmælum, kvikmyndum, fréttum, efnismenningu og ferðamennsku. Þá verður til dæmis hugað að „framhaldslífi“ dýra í formi listmuna, safngripa og minjagripa. Við munum skoða gripi í einkaeigu og á opinberum vettvangi og spyrja spurninga á borð við: hvað gerist þegar lifandi dýri er breytt í safngrip? Hvernig þróast og breytist merking dýrsins í ólíku samhengi? Hvernig mótast hugmyndir okkar um dýr? Tekist verður á við hlutverk ólíkra dýra í þekkingasköpun og mótun orðræðu um loftslagsmál og málefni norðurslóða, tengsl við ákveðin landsvæði og menningarhópa og hlutverk þeirra í ímynda- og sjálfsmyndasköpun bæði fortíðar og samtíma.  Stigið verður út fyrir hefðbundna ramma sem snúa að aðgreiningu manna/dýra og annarra lífvera um leið og við könnum samtvinnaða hugmynda- og vistheima þeirra.

Markmið

Markmið námskeiðs er að velta upp áríðandi spurningum og málefnum er snúa að sambúð fólks og dýra, loftlagsbreytingum, útrýmingu dýrategunda og sjálfbærni. Við munum íhuga hvernig listamenn, rannsakendur, aðgerðasinnar og söfn hafa tekið þátt í umræðu um þessi málefni og hvernig hægt sé að þróa umræðuna áfram. Við munum skoða hvernig mismunandi lista- og menningarminjasöfn miðla hugmyndum og upplýsingum um samband manna og dýra í gegnum safneign sína og sýningar. Nemendur eru hvattir til að nálgast, með gagnrýnum hætti, sjónrænt efni, muni, gripi og texta, bæði rafrænt en einnig með heimsóknum á söfn og sýningar. 

Hugmyndasaga 19. og 20. aldar (HSP321G)

Fjallað verður um andóf nokkurra fremstu hugsuða á þessu tímabili gegn hefðbundnum hugmyndum um frelsið, mannlegt eðli, samfélag, siðferði, vísindi og trú.

Sagnfræðileg vinnubrögð (SAG101G)

Fjallað er um sérstöðu og einkenni sagnfræði og hvernig sambandi hennar við aðrar fræðigreinar er háttað. Rannsóknatækni sagnfræðinga er kynnt sem og fræðileg vinnubrögð í sagnfræði, einkum heimildafræði, megindlegar aðferðir í sagnfræði og ritgerðasmíð. - Námskeiðið skal taka á fyrsta misseri í sagnfræðinámi (öðru misseri fyrir þá nemendur sem byrja um áramót).

Ímynduð samfélög og þjóðmenning: Þjóðir, ímyndir og alþýðuhefðir (ÞJÓ439G)

Námskeiðið fjallar um hvernig sjálfsmyndir og ímyndir af Íslendingum og öðrum þjóðum hafa mótast og hvernig þær vinna með alþýðuhefðir á hverjum stað. Við skoðum íslenskan veruleika og ímyndir í samanburði við reynslu ýmissa grannþjóða og rannsökum hvernig sögur, siðir og minjar skapa þjóðir og móta þær, frá þjóðminjasöfnum til þorrablóta í London; og frá viskídrykkju (í Skotlandi) til víkingasagna (á Norðurlöndum), með viðkomu á Up Helly Aa (á Hjaltlandseyjum) og Ólafsvöku (í Færeyjum); við skoðum hönnunarsýningu (á Grænlandi), norrænar byggðir í Vesturheimi og sendum myndir af öllu saman á samfélagsmiðla.

Við berum niður í kvikmyndum og tónlist, hátíðum, leikjum og skrautsýningum stjórnmálanna. Sérstaklega verður greint hvernig þjóðlegar ímyndir sameina og sundra hópum fólks. Í því samhengi verður horft til kvenna og karla, búsetu (borgar og landsbyggðar), fólksflutninga fyrr og síðar (innfluttra, brottfluttra, heimfluttra), kynþáttahyggju og kynhneigðar. Við rannsökum þessar ímyndir sem hreyfiafl og hugsjón, auðlindir og þrætuepli og skoðum hvernig þeim er beitt í margvíslegu skyni af ólíku fólki á ólíkum stöðum, jafnt af þjóðernispopúlistum sem græningjum, ríkisstofnunum og bönkum, fræðafólki og nemendum.

Tráma, söguleg rof og úrvinnsla í listum og menningu (SAG407M)

Í námskeiðinu verður fjallað um trámatíska atburði sem hafa orsakað sögulegt rof í heimsmynd hópa fólks, ákveðinna þjóða eða heimshluta og úrvinnslu á þessum atburðum í listum og menningu. Skoðað verður hvernig unnið hefur verið með söguleg tráma í ólíkum listgreinum, s.s. myndlist, arkitektúr og bókmenntum og hugað að því hvernig trámatískum viðburðum í fortíð og samtíð er miðlað í fréttaljósmyndum og kvikmyndum. Eiginleikar ólíkra listmiðla og áhrif þeirra á söguvitund einstaklinga og hópa fólks verða ræddir og teknir til skoðunar í ljósi kenninga sem sóttar eru í söguspeki, menningarfræði og sálgreiningu. Kenningalegur þáttur námskeiðsins byggir m.a. á lestri fræðigreina eftir Walter Benjamin, Cathy Caruth, Dominick LaCapra, Roland Barthes, Geoffrey Batchen, Ulrich Baer, Andreas Huyssen og Lilian Munk Rösing en auk þess verða lesin textabrot frá m.a. Jacques Lacan og Sigmund Freud. Áhersla verður lögð á virkni nemenda og rýni þeirra í einstök verk (s.s. myndlistarverk, bókmenntir, minnismerki, kvikmyndir, myndasögur) í samhengi þeirra kenninga sem til grundvallar eru lagðar.

Kvikmyndasaga (KVI201G)

Yfirlit yfir sögu kvikmyndalistarinnar frá upphafi hennar undir lok 19. aldar til okkar daga. Áhrifaríkustu stefnur hvers tíma verða skoðaðar og lykilmyndir sýndar. Nemendur kynnast sovéska myndfléttuskólanum (montage), franska impressjónismanum, þýska expressjónismanum, stúdíókerfinu bandaríska, ítalska nýraunsæinu, japanska mínímalismanum, frönsku nýbylgjunni, þýska nýbíóinu, suður-ameríska byltingabíóinu og Hong Kong-hasarmyndinni svo eitthvað sé nefnt, og reynt verður að bera þessar ólíku stefnur saman. Lögð verður áhersla á að skoða fagurfræðilega þróun kvikmyndarinnar sem og samtímaleg áhrif á útlit og inntak hennar. Námsmat byggist á tveimur prófum.

Kvikmyndakenningar (KVI401G)

Námskeiðið er hugsað sem ítarlegt sögulegt yfirlit yfir helstu kenningar kvikmyndafræðinnar allt frá upphafi til dagsins í dag. Lesnar verða kenningar frumherja á borð við Sergei Eisenstein, Rudolf Arnheim, Siegfried Kracauer og André Bazin. Tekin verða fyrir margvísleg og róttæk umskipti í nálgun kvikmynda á seinni hluta tuttugustu aldar, líkt og formgerðargreining, marxísk efnistúlkun, sálgreining og femínismi. Loks verða áhrif menningarfræðinnar rædd með áherslu á kynþætti og skoðuð staða kvikmyndarinnar á tímum hnattvæðingar. Kvikmyndir námskeiðsins munu endurspegla margbreytileika lesefnisins enda er þeim ætlað að draga fram sérstöðu ólíkra kenninga.

Efnismenning: Hlutirnir, heimilið, líkaminn (ÞJÓ205G)

Í námskeiðinu verður efnisleg hversdagsmenning tekin til gagngerrar umfjöllunar. Gefið verður yfirlit yfir þetta þverfaglega rannsóknarsvið og rýnt jöfnum höndum í dæmi úr samtímanum og frá fyrri tíð, íslensk og erlend. Meðal annars verður fjallað um föt og tísku, matarhætti, hlutina sem umkringja okkur í daglega lífinu, rusl og hreinlæti, handverk og neyslumenningu, hús og garða, heimilið, borgarlandslag, söfn og sýningar. Um leið kynnast nemendur ýmsum kenningum og sjónarhornum sem leggja t.a.m. áherslu á mannslíkamann, kyngervi, neyslu, rými og stað.

Norræn trú (ÞJÓ437G)

Trúarlíf manna á norðurslóðum er tekið fyrir og heimildir allt frá elstu tímum, eins og grafir, rúnasteinar, hellaristur og aðrar fornminjar verða skoðaðar. Einnig verða lesnar lýsingar á norrænum trúarathöfnum í verkum eftir Tacitus, Adam frá Brimum, Saxo Grammaticus og í fornritum Íslendinga eins og Eddukvæðum og Konungasögum. Auk norrænnar trúar verður fjallað um seið og sjamanisma. Örlagatrú er tekin til ítarlegrar umfjöllunar sem meginþáttur í forkristnum átrúnaði á Norðurlöndum. Loks er vikið að því hvernig kristindómur hefur fallið að norrænum lífsháttum og hugsunarhætti. Námskeiðið er kennt á ensku.

Vinnulag:
Kennsla fer fram í fyrirlestrum, og umræðum um fyrirlestra.