Erfðafræði (LÍF109G)

Fyrirlestrar: Lögmál Mendels. Erfðamynstur. Kynlitningar, mannerfðafræði, umfrymiserfðir. Litningar, bygging litninga. Frumuskipting (mítósa og meiósa), lífsferlarTengsl, endurröðun og kortlagning gena í heilkjörnungum. Bakteríuerfðafræði. Kortlagning gena í heilkjörnungum, fernugreining. Arfgerð og svipgerð. Litningabreytingar. Erfðaefnið DNA. Eftirmyndun. Umritun. Próteinmyndun. Stjórn genastarfs. Erfðatækni. Erfðamengjafræði. Stökklar. Stökkbreytingar. Viðgerðir og endurröðun. Greiningartækni erfðavísinda. Tilraunalífverur.

Verklegar æfingar: I. Ávaxtaflugan Drosophila melanogaster. II. Mítósa í laukfrumum. III. Plasmíð og skerðiensím. IV.DNA mögnun. V. Grósekkir Sordaria fimicola.

Próf: Verklegt, dæmatímar og moodle lotumat 15%, skriflegt 85%. Lágmarkseinkunnar er krafist í báðum prófhlutum.

Inngangur að líffræðilegri mannfræði (MAN330G)

Markmið námskeiðsins er að kynna nemendum undirstöðuatriði líffræðilegrar mannfræði og forsögu tegundarinnar Homo sapiens. Fjallað er um grunnþætti erfðafræðinnar, með áherslu á mannerfðafræði og stofnerfðafræði. Fjallað er um þróunarsögu prímata og þá eiginleika sem aðgreina prímata frá öðrum spendýrum, og þá eiginleika sem aðgreina manninn frá öðrum prímötum. Farið er ítarlega í þróunarsögu manntegunda (hominid evolution) með hliðsjón af steingervðum beinum, steinverkfærum og öðrum fornleifum sem fundist hafa í Afríku og víðar. Að lokum er fjallað um erfðafræðilegan breytileika og lífeðlisfræðilega aðlögunarhæfni tegundarinnar Homo sapiens.

Mannerfðafræði (LÍF513M)

Fyrirlestrar: Erfðaháttur og ættartré. Skipulag erfðaefnis mannsins. Litningar, litningabreytingar, litningagallar. Staðsetning gena. Sambandsgreining /Tölfræðileg nálgun. Erfðagreining. Flóknir erfðagallar, erfðir og umhverfi. Erfðir og krabbamein. Genalækningar. Þróun mannsins og skyldra tegunda. Siðferðileg efni tengd mannerfðafræði, upplýst samþykki og persónuupplýsingar. Gert er ráð fyrir að nemendur hafi almenna undirstöðu í erfðafræði.

Verklegt: Túlkun gagna úr erfðagreiningingum, unnið með tjáningargögn, greining gagna úr litningalitunum, unnið með gögn úr kortlagningu á erfðaþáttum.

Líffærafræði (HJÚ108G)

Markmið kennslu í líffærafræðafræði er að veita nemendum almenna og víðtæka þekkingu á grundvallaratriðum í byggingu líkamans. Þannig þekki verðandi hjúkrunarfræðingar byggingu og innbyrðis afstöðu þátta stoðkerfisins, vöðva, líffæra og líffærakerfa. Áhersla er lögð á þætti sem miklu skipta fyrir klíníska vinnu, svo sem legu æða. Þessi grunnur veitir grundvallarskilning á uppbyggingu líkamans, en gerir nemendum jafnframt kleyft að afla sér viðbótarþekkingar á þessu sviði. Staðgóð þekking í líffærafræði er nauðsynleg undirstaða fyrir nám í almennum og sérhæfðum hjúkrunargreinum.

Verkefni í mannfræði (MAN326G)

Nemandi leitar að fyrra bragði til kennara og óskar eftir leiðsögn í viðkomandi verkefni. Viðfangsefni og lesefni verða ákveðin í sameiningu af kennurum og nemendum hverju sinni með tilliti til þeirra áhugasviða sem fram koma hjá einstökum nemendum. Einnig geta nemendur tengt verkefni einstökum námskeiðum.

 Það eru eingöngu kennarar í námsbraut í mannfræði sem sinna leiðbeiningu.

Vinsamlega athugið að einungis er heimilt að taka eitt verkefni á námsferli sínum.

Lífmælingar I í stað Tölfræði fyrir land-og jarðfræðinema (09.51.11SÁL102G)

Þróunarfræði (LÍF403G)

Þróunarfræði: Darwin og þróun þróunarkenningarinnar.  Tré lífsins. Náttúrulegt val og aðlögun. Vélvirki þróunarinnar: Erfðabreytileiki sem hráefni þróunar og tilurð hans. Erfðafræði náttúrlegs val.   Þróun svipfarseiginleika. Hending í þróun og aðgreining stofna.Tegundir og tegundamyndun. Afleiðingar þróunar: Kynæxlun, Þróun lífsöguþátta. Barátta og samvinna. Samþróun meðal tegunda. Þróun gena og erfðamengja. Þróun og þroskun. Stórþróun og saga lífsins: Flokkun og þróunarsaga. Þróun og jarðsaga.  Landafræði þróunar. Þróun fjölbreytileika lífvera. Þróun fyrir ofan stig tegunda. Þróun manns og samfélag manns.

Líffræðileg mannfræði (MAN004G)

Hér er fjallað ítarlega um afmörkuð viðfangsefni líffræðilegrar mannfræði sem kynnt voru í námskeiðinu Inngangi að Mannfræði II. Áhersla er lög á umfjöllun um landfræðilegt, vistfræðilegt og félagslegt samhengi í þróunarsögu manntegunda. Fjallað er um ólíkar tilgátur um uppruna Homo sapiens með hliðsjón af beinum og öðrum fornleifum. Kynntar eru erfðarannsóknir sem varpa ljósi á uppruna Homo sapiens, útbreiðslusögu tegundarinnar og skyldleika hennar við aðrar núlifandi og útdauðar tegundir. Þar á meðal er fjallað um einangrun og greiningu erfðaefnis úr fornum líkamsleifum (ancient DNA). Rætt er um hvernig samanburðarrannsóknir á sviði málvísinda geta aukið þekkingu á útbreiðslusögu mannkynsins. Að lokum er fjallað um kenningar um uppruna menningar og félagslegs atferlis og að hve miklu leyti atferli mannkyns í nútíð er mótað af þróunarsögu manntegunda á fornsteinöld.

Forsaga (FOR204G)

Forsaga fjallar um menningarsögu mannkyns eins og hún birtist í efnismenningunni, frá upphafi verkmenningar fyrir rúmlega 2,5 milljónum ára til loka járnaldar (≈ 0-800 AD), þ.e. einkum þau tímabil sem aðeins takmarkaðar eða engar ritheimildir eru til um. Í námskeiðinu verður farið yfir grundvallaratriði forsögu, svo sem tímatalsfræði og skilgreiningar forsögulegra menningarsamfélaga. Auk þess  verður fjallað um ýmsar birtingarmyndir forsögulegra menningarsamfélaga, svo sem búsetumynstur, grafsiði, verkmenningu og verktækni, verslun og viðurværi. Áhersla verður lögð á þróun mannsins í hnattrænu samhengi og síðari forsögu Evrópu (≈ 10.000 BC-800 AD).

Í lok námskeiðsins er þess vænst að nemendur geti fótað sig í orðfæri forsögulegrar fornleifafræði og kunni skil á helstu vörðum forsögulegrar tímatalsfræði og evrópskrar forsögu.

Mannabeinafræði (FOR421G)

Námskeiðið er kynning á fornleifafræðilegri mannabeinafræði, ferðafræðilegum og kennilegum forsendum hennar. Bein verða skoðuð með tilliti til innri og ytri gerðar, efnafræði, og smásærra rannsókna. Farið verður yfir undirstöðuatriði beinafræðinnar, greiningu á kyni, lífaldri og líkamshæð, og helstu atriði sjúkdómafræði beina og fornmeinafræði. Jafnframt verður fjallað um meginatriði gagnasöfnunnar og greiningar í tengslum við verklegan hluta kúrsins. Notagildi beinafræði við fornleifarannsóknir er skoðað. Þá verður fjallað um sögu þá sem gömul bein geta sagt okkur um mannlíf fyrri alda.

Kennslan fer fram í fyrirlestrum, umræðutímum, og verklegum tímum.

Ath. kennsla fer fram hjá Þjóðminjasafni Íslands, Tjarnarvöllum 11 í Hafnarfirði.

Verkefni í mannfræði (MAN429G)

Nemandi leitar að fyrra bragði til kennara og óskar eftir leiðsögn í viðkomandi verkefni. Viðfangsefni og lesefni verða ákveðin í sameiningu af kennurum og nemendum hverju sinni með tilliti til þeirra áhugasviða sem fram koma hjá einstökum nemendum. Einnig geta nemendur tengt verkefni einstökum námskeiðum.

 Það eru eingöngu kennarar í námsbraut í mannfræði sem sinna leiðbeiningu í þessum verkefni.

Vinsamlega athugið að einungis er heimilt að taka eitt verkefni á námsferli sínum.

Tölfræði og gagnavinnsla (STÆ209G)

Í byrjun námskeiðsins eru grunnhugtök tölfræðinnar kynnt til sögunnar, svo sem þýði, úrtak og breyta. Nemendur kynnast hinum ýmsu lýsistærðum og myndrænni framsetningu gagna. Því næst verður farið í grundvallaratriði líkindafræðinnar og helstu líkindadreifingar kynntar.

Síðasti hluti námskeiðsins snýr að ályktunartölfræði þar sem skoðuð verða tilgátupróf og öryggisbil fyrir meðaltöl, dreifni og hlutföll og farið verður í fervikagreiningu og aðhvarfsgreiningu. Nemendur læra beitingu allra ofangreindra aðferða í tölfræðihugbúnaðinum R.