Íslenska sem annað mál
Íslenska sem annað mál
BA gráða – 180 ECTS einingar
Nám í íslensku sem öðru máli er kjörin leið fyrir þá sem vilja fá fræðilega og/eða hagnýta þekkingu á íslensku. Tvær námsleiðir eru í boði: BA-nám sem er í senn hagnýtt tungumálanám og almennt fræðilegt nám um íslenska tungu, bókmenntir og sögu Íslands og hagnýtt nám sem er einkum ætlað þeim sem vilja auka færni sína í íslensku til að geta tekist á við annað nám eða störf í íslensku samfélagi.
Skipulag náms
Málfræði I (ÍSE102G)
Farið verður ítarlega í grundvallarþætti íslenskrar málfræði og megináhersla lögð á algengustu og reglulegustu beygingar fallorða (nafnorða, greinis, lýsingarorða og fornafna) og tíðbeygingu sagnorða. Fallstjórn, sambeyging, hljóðkerfis- og hljóðbeygingarreglur og reglur um orðaröð eru jafnframt til umfjöllunar.
Íslenskt mál I (ÍSE103G)
Megináhersla er lögð á að nemendur tileinki sér orðaforða með lestri, ritun og verkefnavinnu í tengslum við afmörkuð efni. Fjallað er um orðmyndun og sérstök áhersla lögð á samsett orð. Í námskeiðinu eru lesnir ýmiss konar textar, bæði nytjatextar og bókmenntatextar, smásögur og skáldsögur. Málnotkun er þjálfuð með margs konar ritunaræfingum og verkefnum. Vinna í námskeiðinu krefst virkrar þátttöku og undirbúnings nemenda.
Talþjálfun I (ÍSE105G)
Megináhersla er lögð á munnlega tjáningu, grunnatriði íslensks framburðar og skilning á töluðu máli. Fjallað er um íslenskt hljóðkerfi og sérstök áhersla lögð á sérhljóð. Farið er í framburð á einstökum orðum og einföldum setningum og hugað að áherslu og tónfalli. Nemendur fá þjálfun í talmáli (einræðu og samræðu) og lögð er áhersla á algenga samskiptafrasa og notkun daglegs máls. Skilningur á mæltu máli er þjálfaður með verkefnavinnu undir leiðsögn kennara. Krafist er virkrar þátttöku og góðs undirbúnings fyrir tímana.
Málfræði II (ÍSE201G)
Námskeiðið er framhald námskeiðsins Málfræði I þar sem farið var yfir ýmsa grundvallarþætti íslenskrar málfræði. Haldið áfram að auka enn frekar við þá þekkingu í byggingu málsins sem nemendur öfluðu sér þar. Þannig verða fleiri beygingarflokkar nafnorða kynntir og jafnframt verður mikil áhersla lögð á sagnir og notkun þeirra. Rætt verður um myndun og notkun stigbreyttra lýsingarorða auk þess sem áhersla verður lögð á fornöfn og notkun þeirra, jafnt eftir formi og merkingu.
Íslenskt mál II (ÍSE204G)
Megináhersla er lögð á lesskilning og ritun með aðstoð texta af margvíslegu tagi, s.s. blaðagreina og smásagna. Hugað er að áframhaldandi uppbyggingu orðaforða, m.a. með umfjöllun um orðmyndun (afleidd orð) og lestri texta. Í þessu námskeiði eru styttri textar lesnir vandlega og sérstaklega hugað að orðaforða, byggingu orða og notkun orða í setningum. Til að þjálfa lesskilning, hraðlestur og ritun lesa nemendur nokkrar valdar smásögur og skáldsögur. Vinna í námskeiðinu krefst virkrar þátttöku og undirbúnings nemenda.
Talþjálfun II (ÍSE205G)
Megináhersla er lögð á munnlega tjáningu, grunnatriði íslensks framburðar og skilning á töluðu máli. Fjallað er um íslenskt hljóðkerfi og sérstök áhersla lögð á samhljóð. Farið er í framburð og hugað að áherslu og tónfalli. Nemendur fá þjálfun í talmáli (einræðu og samræðu) og lögð er áhersla á rennsli og skoðanaskipti. Skilningur á mæltu máli er þjálfaður með verkefnavinnu undir leiðsögn kennara. Krafist er virkrar þátttöku og góðs undirbúnings fyrir tímana.
- Haust
- Mál og hljóð
- Beygingarfræði I
- Málnotkun I
- Samtímabókmenntir og bókmenntafræði
- Vor
- Beygingarfræði II
- Íslandssaga
- Málnotkun II
- Íslenskar þjóðsögur og þjóðtrú
Mál og hljóð (ÍSE310G)
Námskeiðið er tvíþætt. Í fyrri hlutanum verður annars vegar fjallað um eðli tungumála, málkunnáttu og skyldleika mála og hins vegar um máltöku móðurmáls, tileinkun annars máls og tvítyngi. Í síðari hluta námskeiðsins er viðfangsefnið málhljóð í íslensku, innbyrðis vensl þeirra og helstu hljóðferli í samfelldu máli.
Beygingarfræði I (ÍSE301G)
Farið verður rækilega yfir beygingu nafnorða, þ.á m. eiginnafna, lýsingarorða, töluorða og atviksorða. Hugað verður að ýmsum hugtökum beygingarfræðinnar eins og orðasafni, áhrifsbreytingum, fyrirsegjanleika og tíðni. Stærð beygingaflokka og virkni verður til umfjöllunar og skoðað verður hvernig tökuorð skipast í beygingaflokka. Þá verður sjónum beint að tilbrigðum í beygingu og breytingum á beygingum.
Málnotkun I (ÍSE302G)
Aðaláhersla verður lögð á talað mál, þ.e. tjáningu, framburð og skilning á töluðu máli. Nemendur kynna sér jafnframt samfélagsumræðu um ýmis álitamál í töluðu og rituðu máli. Fylgst verður með umræðum, fréttum og viðtalsþáttum í fjölmiðlum og nemendur ræða efnið í litlum hópum með kennara. Nemendur flytja jafnframt kynningu á völdu efni og vinna heimaverkefni sem reyna á skilning og beinast að ýmsum málnotkunaratriðum.
Samtímabókmenntir og bókmenntafræði (ÍSE309G)
Námskeiðið er inngangsnámskeið í íslenskum bókmenntum, bókmenntagreiningu og bókmenntafræði. Í námskeiðinu verður fjallað um íslenskar samtímabókmenntir, þjóðfélagsmynd þeirra og samræðu við bókmenntahefðina. Einnig verða helstu grunnhugtök og aðferðir bókmenntafræði og bókmenntagreiningar kynnt. Farið verður sérstaklega í notkun fræðilegra heimilda og skrif bókmenntaritgerðar. Lesin og greind verða styttri og lengri bókmenntaverk sem komið hafa út á seinni árum. Kennslan fer fram með fyrirlestrum og umræðum. Virk þátttaka nemenda og undirbúningur fyrir tíma er alger forsenda fyrir því að námskeiðið skili tilætluðum árangri. Nemendur munu vinna bæði einstaklings- og hópverkefni sem tengjast viðfangsefnum námskeiðsins.
Beygingarfræði II (ÍSE403G)
Farið verður rækilega yfir beygingu fornafna og sagna. Enn fremur verður notkun ýmissa fornafna til athugunar. Hugað verður að ýmsum hugtökum beygingarfræðinnar eins og orðasafni, áhrifsbreytingum, fyrirsegjanleika og tíðni. Stærð beygingaflokka og virkni verður til umfjöllunar og skoðað verður hvernig tökuorð skipast í beygingaflokka. Þá verður sjónum beint að tilbrigðum í beygingu og breytingum á beygingum.
Íslandssaga (ÍSE404G)
Námskeiðið fjallar um sögu Íslands. Stiklað er á stóru um helstu atriði Íslandssögunnar, svo sem landnám, kristnitöku, stofnun Alþingis, Sturlungaöld, siðaskipti, einveldi, einokunarverslun, sjálfstæðisbaráttu, heimastjórn, hernám, kalt stríð og þorskastríð. Áhersla er lögð á fyrstu aldir byggðar í landinu og sögu síðustu tveggja alda.
Málnotkun II (ÍSE405G)
Lögð verður áhersla á að auka færni nemenda í ritun, fræðilegri framsetningu ritsmíða og að dýpka lesskilning. Fengist verður við uppbyggingu og frágang ritsmíða, þ. á m. heimildaskráa, notkun tilvísana og frekari áhersla lögð á notkun og notagildi margvíslegra gagnasafna. Tengiorð, orðasambönd og orðastæður verða einnig í brennidepli auk mismunandi málsniðs ritmáls og talmáls.
Íslenskar þjóðsögur og þjóðtrú (ÍSE406G)
Fjallað er um íslenska þjóðsagnahefð og þjóðtrú og gildi hennar í samtímanum. Lesið er úrval af þekktum íslenskum þjóðsögum og valin sýnishorn íslenskra nútímabókmennta en auk þess fræðileg skrif um viðfangsefnið. Athygli verður beint að hlutverki þjóðsagna og þjóðtrúar í samfélaginu, jafnt fyrr á öldum sem í samtímanum. Þá verður áhersla lögð á það hvernig íslenskir listamenn, svo sem skáld, leikritahöfundar, myndlistarmenn og kvikmyndagerðarmenn, hafa unnið með þennan sagnaarf á síðari árum. Námskeiðið byggist á fyrirlestrum kennara, vettvangsheimsóknum og virkri þátttöku nemenda í tímum. Nemendur munu vinna bæði einstaklings- og hópverkefni sem tengjast viðfangsefnum námskeiðsins.
- Haust
- Íslenskar bókmenntir fyrri alda
- Setningafræði I
- Málnotkun III
- Kennsla íslensku sem annars málsV
- ÞýðingarV
- BA-ritgerð í íslensku sem öðru máliV
- Vor
- Fjölmiðlamál
- Íslenskar bókmenntir seinni alda
- Setningafræði II
- Þættir úr íslenskri málsöguV
- BA-ritgerð í íslensku sem öðru máliV
Íslenskar bókmenntir fyrri alda (ÍSE501G)
Námskeiðið er yfirlit yfir íslenska bókmenntasögu frá miðöldum fram á síðari hluta 19. aldar en höfuðáhersla er lögð á verk sem leika enn stórt hlutverk í íslenskri samtímamenningu. Í fyrri hluta námskeiðs eru lesin valin eddukvæði, hluti Snorra-Eddu, ein Íslendingasaga og sýnishorn annarra miðaldatexta í óbundnu máli. Í síðari hluta námskeiðsins er fjallað um íslenska kveðskaparhefð á síðari öldum, þar á meðal rímur, sálma og rómantískan kveðskap 19. aldar. Námskeiðið byggist á fyrirlestrum kennara og virkri þátttöku nemenda í tímum. Nemendur munu vinna bæði einstaklingsverkefni og taka þátt í umræðum í tímum.
Setningafræði I (ÍSE503G)
Í námskeiðinu verður rætt um ýmis grundvallaratriði setningafræðinnar. Fjallað verður um orðflokka og setningarleg einkenni þeirra. Síðan verður sjónum beint að formgerð íslenskra setninga og setningaliða með tilliti til færslna sem geta haft áhrif á orðaröðina (kjarnafærslu, fráfærslu o.fl.). Einnig verður fjallað um rökliði og fallmörkun, sérstaklega í tengslum við merkingarhlutverk frumlaga og andlaga. Litið verður á öll þessi atriði með hliðsjón af erlendum málum.
Málnotkun III (ÍSE504G)
Fjallað verður um texta af margvíslegu tagi, s.s. fréttir, útdrætti, ræður, viðtöl, bréf, blaðagreinar og ritgerðir. Nemendur undirbúa kynningar og flytja í tímum, ýmist einir eða í hóp, og ræða síðan efni þeirra. Þá eru lögð fyrir nemendur ýmis ritunarverkefni.
Kennsla íslensku sem annars máls (ÍSE509G)
Námskeiðið skiptist í nokkra hluta þar sem farið er yfir helstu færniþætti í tileinkun annars máls. Nemendur læra að beita hugtökum á borð við millimál, markmál, málnemi, ílag og frálag. Nemendur fræðast meðal annars um félagslegan þátt tungumálanáms og munnlega færni. Þá verður fjallað um þróunarstig, uppbyggingu orðaforða og málfræði og Evrópska tungumálarammann. Einnig verður fjallað um námstækni og einstaklingsmun í máltileinkun. Nemendur vinna verkefni, sem verða hvorttveggja hagnýt og fræðileg.
Þýðingar (ÍSE502G)
Námskeiðið er inngangur að þýðingum, þýðingasögu og þýðingafræði. Nemendur kynnast helstu hugtökum og kenningum á sviði þýðinga, en einnig verður farið yfir grundvallaratriði í túlkafræði. Námskeiðið skiptist í tvo þætti: Hinn fræðilegi og sögulegi þáttur námskeiðsins fer fram í formi fyrirlestra og umræðna. Jafnframt leggur kennari fram lesefni sem nemendur kynna sér. Námsmat felst í prófi/ritgerð þar sem skyldulesefni er undirstaðan. Verklegi þátturinn fer fram í hópvinnustofum þar sem nemendur æfa sig í þýðingarýni og þýðingum (bókmenntaþýðingum eða nytjaþýðingum) undir handleiðslu kennara. Námsmat felst í skriflegu verkefni eða verkefnum. Nemendur í íslensku sem öðru máli þurfa að hafa lokið öllum námskeiðum á 1. og 2. ári.
BA-ritgerð í íslensku sem öðru máli (ÍSE261L)
BA-ritgerð í íslensku sem öðru máli
Fjölmiðlamál (ÍSE601G)
Fjallað verður um mál í fjölmiðlum, einkum dagblöðum en einnig talmiðlum. Lesnar verða blaðagreinar af ýmsum toga (s.s. leiðarar, pistlar, minningargreinar og íþróttafréttir) og áhersla lögð á atriði sem oft vefjast fyrir annarsmálsnemum, s.s. orðatiltæki, augnablikssamsetningar, orðaleiki, kaldhæðni og vísanir íslenskan menningarheim. Mismunandi málsnið, munur talmáls og ritmáls, sjónvarpsþýðingar og fyrirsagnir verða einnig til umræðu. Þá verður fjallað ítarlega um íslenska málstefnu.
Íslenskar bókmenntir seinni alda (ÍSE602G)
Í námskeiðinu verður fjallað um innreið nútímans í íslenskum bókmenntum og menningu frá síðari hluta 19. aldar. Lesin verða valin íslensk bókmenntaverk og áhersla lögð á þær leiðir sem höfundar fara í verkum sínum til að takast á við nútímann og á samræðu nútímans við eldri verk og höfunda. Námskeiðið byggist á fyrirlestrum kennara og virkri þátttöku nemenda í tímum. Nemendur munu vinna bæði einstaklings- og hópverkefni sem tengjast viðfangsefnum námskeiðsins.
Setningafræði II (ÍSE603G)
Þetta námskeið er framhald af Setningafræði I. Fjallað verður um aukasetningar (fallsetningar og atvikssetningar) og nokkur setningafræðileg fyrirbæri í íslensku (afbrigðilega fallmörkun, flókna færslu, langdræga afturbeygingu o.s.frv.). Einnig verður sjónum beint að þolmynd og miðmynd. Litið verður á öll þessi atriði með hliðsjón af erlendum málum. Nemendur kynnast jafnframt nokkrum tólum sem notuð eru við setningafræðilegar athuganir í íslensku (Greynir.is, Risamálheild o.fl.).
Þættir úr íslenskri málsögu (ÍSE604G)
Fjallað verður um nokkrar helstu breytingar sem orðið hafa á íslensku máli í aldanna rás, einkum hljóðbreytingar en einnig valdar breytingar á beygingum og setningagerð. Enn fremur verður litið á nokkur atriði í forsögu íslensks máls. Lesin verða fræðileg skrif um ýmis málsöguleg efni en áhersla verður jafnframt lögð á lestur textabrota frá ýmsum skeiðum málsögunnar.
BA-ritgerð í íslensku sem öðru máli (ÍSE261L)
BA-ritgerð í íslensku sem öðru máli
- Haust
- Íslensk menningV
- Vor
- Íslensk menningV
Íslensk menning (ÍSE014G)
Í námskeiðinu er gefið yfirlit yfir íslenska menningu og sögu en höfuðáhersla er lögð á hin hröðu umskipti sem orðið hafa í átt til nútímalifnaðarhátta hér á landi á síðari áratugum. Fjallað er um bókmenntir, tónlist, myndlist, kvikmyndir, og eru meðal annars lesin valin skáldverk eftir íslenska samtímahöfunda. Námskeiðið er opið öllum erlendum stúdentum við Háskóla Íslands og fer kennslan fram á ensku.
Íslensk menning (ÍSE014G)
Í námskeiðinu er gefið yfirlit yfir íslenska menningu og sögu en höfuðáhersla er lögð á hin hröðu umskipti sem orðið hafa í átt til nútímalifnaðarhátta hér á landi á síðari áratugum. Fjallað er um bókmenntir, tónlist, myndlist, kvikmyndir, og eru meðal annars lesin valin skáldverk eftir íslenska samtímahöfunda. Námskeiðið er opið öllum erlendum stúdentum við Háskóla Íslands og fer kennslan fram á ensku.
Hafðu samband
Skrifstofa Hugvísindasviðs
Aðalbygging, 3.hæð - Sæmundargötu 2
Sími: 525 4400 Netfang: hug@hi.is
Opið mánudaga til fimmtudaga frá kl. 10:00–12:15 og 12:45–15:00 og á föstudögum frá kl. 10:00–12:15.
Nemendur á Hugvísindasviði geta einnig nýtt sér Þjónustutorg í Gimli og Þjónustuborð á Háskólatorgi. Hægt er að nálgast upplýsingar í netspjalli hér á síðunni.
Fylgstu með Hugvísindasviði.
Hjálplegt efni
Ertu með fleiri spurningar? Hér finnurðu svör við ýmsum þeirra og upplýsingar um ýmislegt annað sem gott er að hafa í huga þegar þú velur nám.