Með skiptinámi má draga úr líkum á átökum milli þjóða

„Skiptinám er mjög mikilvægt fyrir háskólanema, sérstaklega nú á dögum. Ef allir í heiminum gætu búið í öðru landi í eitt ár, þá gætum við kannski komið á heimsfriði. Þetta hljómar kannski eins og draumsýn, en ef allir gætu upplifað hvernig það er að vera útlendingur í öðru landi - og fengju tækifæri til að sjá hvernig aðrir lifa og hugsa - þá myndum við hafa minni átök og færri stríð.“ Þetta segir Daniel Haataja, lektor í finnsku við Minnesota-háskóla, á lýtalausri íslensku en hann er Bandaríkjamaður af finnsku bergi brotinn. Þegar hann víkur að skiptinámi talar Daniel út frá eigin reynslu en hann er á því að skiptinám dragi hreinlega úr líkum á átökum milli þjóða.

Daniel er alinn upp í stórborginni Minneapolis og fékk í vöggugjöf tengslin við töfra tungumálanna. Afi hans og amma töluðu alltaf finnsku sín á milli og sem barn lærði Daniel að hlusta eftir sérkennum finnskunnar og hann greip strax nokkur orð og fáeina frasa. Þessi nánd við finnskuna og tenglsin við upprunann gerðu það að verkum að hann fór 16 ára gamall til Finnlands í skiptinám. Þar bjó hann í eitt ár til að ná raunverulegum tökum á tungu forfeðranna. Seinna bætti Daniel svo Íslandi við en hann kom hingað í skiptinám seint á níunda áratugnum þegar George Michael naut hvað mestrar hylli og íslenskir karlmenn létu faxið vaxa aftur á axlir.

Í veislu til heiðurs 40 ára samtarfi HÍ og Minnesota-háskóla fyrr í haust hélt Daniel tölu sem snart strengi í hjarta allra Íslendinga á staðnum. Hann talaði reiprennandi íslensku og vék að því þegar hann var í skiptinámi á landinu kalda. Hann bjó á Gamla garði og vann um stund við nemendaskrá Háskóla Íslands og sagðist í ræðunni hafa notið hverrar sekúndu á Íslandi. „Það að búa á Gamla garði var mikið happ, okkur kom öllum mjög vel saman fólkinu sem ég bjó með, bæði Íslendingum og útlendingum, það voru allir mjög vingjarnlegir.“ 

Daniel segir að árið á Íslandi hafi líka fært honum mikið sjálfstraust. „Ég uppgötvaði að ég gæti flutt til nýs lands og þrifist þar. Það sem var eftirminnilegast var samt kannski náttúran á Íslandi  – hún er svo stórfengleg, manni finnst maður svo lítill í samanburðinum.“  

Frábært að læra íslensku

Íslenska er langt í frá að vera fyrsta tungumálið sem flesta unga Bandaríkjamenn dreymir um að læra. Daniel segir hins vegar að það hafi verið frábært að læra íslensku en hann hafði farið á námskeið í forníslensku við Minnesota-háskóla áður en hann flutti hingað. Á því námi byggði hann skilning sinn á málfræði og formgerð tungunnar í nútímanum.  Með forna málið í farteskinu hóf Daniel að tala íslensku frá fyrstu mínútu á íslenskri grund.

„Það var mjög erfitt í byrjun,“ segir Daniel og brosir, „en smátt og smátt lærði ég og gat talað við fólk. Ég held að það sé best að tala við fólk frá fyrsta degi á tungumáli landsins sem þú flytur til, annars verður það svo erfitt að skipta um tungumál með þeim sem þú ert fyrst búinn að tala við á ensku. Tungumál er nefnilega mikilvægur hluti af sambandinu sem þú átt við fólk. Vinkonan mín, hún Gunna, hjálpaði mér líka mjög mikið. Við vorum vön að sitja í eldhúsinu á Gamla garði og kjafta og drekka kaffi klukkutímum saman. Og þegar ég byrjaði að vinna á nemendaskrá fór íslenskan upp á hærra stig. Í lok ársins gat ég talað um næstum því hvað sem er á íslensku,“ segir Daniel og hlær.