Til að hægt sé að veita þér sértæk úrræði í námi þarft þú að verða þér út um gögn frá viðeigandi sérfræðingi, sem staðfestir þörf fyrir úrræði og koma í viðtal til náms- og starfsráðgjafa. Alltaf er gengið frá skriflegu samkomulagi (samningi) um úrræði. Sérstök athygli er vakin á að það getur tekið langan tíma að fá tíma hjá sérfræðingi þannig að þú getur þurft að gera viðeigandi ráðstafanir strax í byrjun misseris.  Athugaðu að ef úrræðin sem þú þarft á að halda eru þess eðlis að þau krefjast undirbúnings áður en kennsla hefst á hverju misseri, svo sem tryggt aðgengi að kennslustofum, táknmálstúlkun, rittúlkun eða aðlögun námsefnis vegna blindu eða sjónskerðingar er mikilvægt að þú hafir samband við náms- og starfsráðgjafa með góðum fyrirvara. 

Í kennslualmanaki Háskóla Íslands kemur fram hver er lokadagsetning til þess að sækja um sértæk úrræði í prófum á hverju misseri. Almennt er miðað við dagsetningarnar 15. október til þess að eiga kost á úrræðum á próftímabili haustmisseris og 15. mars til þess að eiga kost á úrræðum í prófum vormisseris.

Stúdentaráð HÍ starfrækir greiningarsjóð fyrir nemendur með sértæka námsörðugleika og ADD/ADHD.  Þar geta þeir sóttum styrk upp í kostnað við greiningu.

Greiningar um sértæka námsörðugleika:
Til að háskólanemendur geti fengið úrræði í námi og/eða prófum vegna sértækra námsörðugleika (dyslexía, dyscalculia, dysgraphia) þarf viðkomandi að framvísa greiningu frá sérfræðingi þar sem til að mynda er notast við einhverja af eftirfarandi aðferðum: 

• GRP 14 Greiningarpróf (GRP 14H hópgreining dugar ekki ein og sér).
• Aston Index lestrargreining.
• Logos dyslexíugreining 
• ICD 10 greiningarviðmið (notuð af sálfræðingum).

Davis greining nægir ekki til að fá úrræði við Háskóla Íslands þar sem hún er ekki greining á sértækum námsörðugleikum heldur gefur vísbendingu um hvort Davis leiðrétting nýtist einstaklingi, sjá hér.

Vakin er athygli á að greiningar mega ekki vera eldri en frá því að einstaklingur var í 10. bekk grunnskóla.

Stúdentaráð HÍ starfrækir greiningarsjóð fyrir nemendur með sértæka námsörðugleika og ADD/ADHD. Þar geta þeir sóttum styrk upp í kostnað við greiningu.

Læknisvottorð :
Til að nemandi geti fengið viðeigandi úrræði í námi og/eða prófum vegna veikinda eða fötlunar þarf viðkomandi að framvísa vottorði eða greiningu frá lækni/viðeigandi sérfræðingi þar sem eftirfarandi upplýsingar þurfa að koma fram:

• Hvaða sjúkdóm eða hvers konar fötlun er um að ræða.
• Á hvaða hátt sjúkdómur eða fötlun hefur áhrif á andlega og /eða líkamlega getu viðkomandi til að stunda háskólanám.

Meðferð upplýsinga:  
Náms- og starfsráðgjöf HÍ varðveitir trúnaðargögn um nemendur sem þurfa á sértækum úrræðum að halda í námi og við skólann.  Meðferð viðkvæmra persónuupplýsinga er í samræmi við lög um persónuvernd og reglur háskólans.
Náms- og starfsráðgjöf háskólans sér um að miðla nauðsynlegum upplýsingum til starfsfólks sem koma þarf að framkvæmd úrræða.

Sértæk úrræði í námi byggja á sérfræðiáliti sem fram kemur í greiningu eða læknisvottorði ásamt faglegu viðtali við náms- og starfsráðgjafa þar sem meðal annars er farið yfir fyrri reynslu nemanda af úrræðum í námi.

Úrræði eru einstaklingsmiðuð og reynt er að koma til móts við þarfir hvers einstaklings eins og greining eða læknisvottorð gefa tilefni til.

Úrræðin fela á engan hátt í sér að dregið sé úr eðlilegum námskröfum eða þeim hagað með öðrum hætti gagnvart þessum hópi nemenda en almennt gildir.

Magnús M. Stephenssen sér um framkvæmd úrræða, skipulagningu táknmálstúlkunar og Aðgengissetur NSHÍ.

Yfirlit yfir þau úrræði sem veitt hafa verið við Háskóla Íslands: 

• Námsefni á rafrænu formi (skönnun námsefnis).
  Úrræðið er veitt nemendum með dyslexíu, nemendum með hreyfihömlun og í undantekningartilvikum nemendum sem glíma við alvarleg veikindi. Nemendur leggja til námsefni til skönnunar ef með þarf. Nemendur þurfa sjálfir að útvega sér tölvuþul (talgervil) til að geta hlustað á rafrænt efni eða nýta tölvuþul í Aðgengissetri NSHÍ.
• Aðlögun námsefnis að þörfum blindra/sjónskertra nemenda.
  Þetta úrræði er veitt í samvinnu við Þjónustu- og þekkingarmiðstöð fyrir blinda, sjónskerta og daufblinda einstaklinga.
• Táknmálstúlkun.
  Úrræðið er veitt heyrnarskertum/heyrnarlausum nemendum.
• Glósuvinur.
  Ef nemandi er, vegna fötlunar eða veikinda, ófær um að taka sjálfur niður glósur í kennslustundum getur hann fengið glósur frá samnemanda. Veiting úrræðisins er háð því að samnemandi fáist til verksins.
• Aðstoð við verkefnavinnu.
  Úrræðið er veitt í undantekningartilvikum ef nemandi er t.d. ófær um að leita í heimildum eða ritun verkefna vegna fötlunar eða veikinda. Aldrei er um að ræða aukakennslu heldur mjög skýra og afmarkaða aðstoð með fyrirfram ákveðnum tímafjölda.
• Aðgangur að Aðgengissetri NSHÍ
  Þar er að finna sérhæfðan hugbúnað sem gagnast getur t.d. nemendum með sértæka námsörðugleika eða sjónskerðingu. Einnig getur Aðgengissetur hentað sem námsaðstaða fyrir nemendur sem þurfa rólegt námsumhverfi.
• Tryggt aðgengi að byggingum.
  Úrræðið er veitt nemendum með skerta hreyfigetu.
• Aðstoð við að komast á milli kennslustofa/bygginga.
  Úrræðið er veitt nemendum með skerta hreyfigetu sem eiga erfitt með að komast á milli bygginga án aðstoðar.
• Lenging á próftíma.
  Almennt er miðað við 25% lengingu á próftíma. Í undantekningartilvikum er um að ræða meiri lengingu.
• Próftaka á tölvu.
  Ef nemandi er ófær um að handskrifa próf vegna fötlunar eða veikinda.
• Tölvuþula við próftöku.
  Þá er tölvuþulur nýttur til að nemandi geti hlustað á prófspurningar í stað þess að lesa þær af blaði. Nemandi þarf að vera vanur slíku úrræði áður en kemur að próftöku því ekki er kennt á hugbúnaðinn í prófaðstæðum. Nemandi þarf að koma með eigin heyrnartól.
• Stækkað letur á prófblöðum.
  Úrræðið getur átt við nemendur með dyslexíu og nemendur með sjónskerðingu.
• Lituð prófblöð.
  Úrræðið á við nemendur með dyslexíu. Nemendur geta valið um gulan eða bláan lit.
• Aðstoð við yfirfærslu krossa.
  Ef nemandi er ófær um að færa sjálfur svör við krossaspurningum yfir á til þess gert svarblað getur hann fengið aðstoð prófvarðar við yfirfærsluna.
• Aðstaða í prófstofu.
  Ef nemandi þarf vegna veikinda eða fötlunar að geta staðið við próftöku er unnt að útvega honum púlt við próftöku. Ef nemandi á, vegna fötlunar eða veikinda, erfitt með að sitja í þeim stólum sem eru fyrir hendi í kennslustofum/prófstofum er unnt að útvega honum hentugri stól.
• Dyslexíumerking á prófúrlausnir.
  Þá er límdur miði á prófúrlausnir nemenda þar sem kennari er beðinn um að taka tillit til þess við yfirferð prófúrlausnar að viðkomandi nemandi sé með dyslexíu.
• Tónlist í eyrum við próftöku.
  Úrræðið er afar sjaldgæft og einungis veitt ef sérstök ástæða er til og hún vel rökstudd í sérfræðiáliti.
• Ritari í prófi.
  Ef nemandi er, vegna fötlunar eða veikinda, ófær um að skrifa sjálfur svör við prófspurningum og önnur möguleg úrræði gagnast ekki. Prófstjórn HÍ útvegar ritara.
• Próftaka í fárými.
  Þá tekur nemandi próf í prófstofu með fáum nemendum. Úrræðið getur átt við nemendur með athyglisbrest eða veikindi.
• Próftaka í einrými.
  Úrræðið er fátítt og er aðeins veitt þegar því verður ekki við komið að nemandi taki próf með öðrum nemendum, t.d. ef nemandi er með aðstoðarfólk eða ritara í prófum.

Eftirtalin úrræði eru undantekningarlaust háð samþykki og samráði við kennara/deildir:

• ​Hljóðritun fyrirlestra.
  Þá fær nemandi að taka upp fyrirlestra/kennslustundir með leyfi viðkomandi kennara. Nemandi útvegar sjálfur upptökutæki. Úrræðið getur átt við nemendur með dyslexíu, athyglisbrest, sjónskerðingu, veikindi eða skerta hreyfigetu.
• Myndataka af töflu/skjá.
  Þá fær nemandi leyfi viðkomandi kennara fyrir því að taka mynd af töflu eða skjá í kennslustundum. Úrræðið getur átt við nemendur með dyslexíu, athyglisbrest eða skerta hreyfigetu.
• Sveigjanleiki í verkefnaskilum.
  Ef nemandi nær ekki, vegna fötlunar eða veikinda, að skila verkefnum á tilsettum tíma má óska eftir því að kennari veiti viðbótarfrest á verkefnaskilum.
• Undanþága frá mætingarskyldu.
  Ef fötlun eða veikindi gera það að verkum að nemandi á erfitt eða ómögulegt með að standast kröfur kennara um mætingarskyldu má óska eftir undanþágu frá slíku.
• Undanþága frá munnlegum verkefnaskilum.
  Ef fötlun, hömlun eða veikindi gera það að verkum að nemandi er ófær um að flytja verkefni munnlega má óska eftir því við kennara að fá að skila verkefni með öðrum hætti.
• Hópverkefni unnin einstaklingslega.
  Ef fötlun, hömlun eða veikindi gera það að verkum að nemandi á erfitt með að vinna í hópi má óska eftir því við kennara að nemandi fái að skila einstaklingsverkefnum.
• Breytt prófform.
  Ef ljóst er að fötlun eða veikindi gera það að verkum að nemanda er ókleift að þreyta próf með hefðbundnum hætti má óska eftir breyttu prófformi hjá kennara og deild. Úrræðið er afar fátítt og fyrir því þurfa að vera skýrar og vel rökstuddar ástæður.

Samningur um sértæk úrræði í námi/prófum

Þegar þú hefur orðið þér úti um tilskilin gögn (greiningu/vottorð) getur þú komið í viðtal við náms-og starfsráðgjafa og gengið frá svokölluðum samningi um úrræði í námi.

Í kennslualmanaki Háskóla Íslands kemur fram hver er lokadagsetning til þess að sækja um sértæk úrræði í prófum á hverju misseri.  Almennt er miðað við dagsetningarnar 15. október til þess að eiga kost á úrræðum á próftímabili haustmisseris og 15. mars til þess að eiga kost á úrræðum í prófum vormisseris.

Samningur um sértæk úrræði í námi getur annars vegar verið ótímabundinn og hins vegar tímabundinn.

Ótímabundinn samningur er í gildi svo lengi sem þú ert skráður nemandi við Háskóla Íslands. Athugaðu að ef þú tekur þér hlé frá námi í eitt skólaár eða lengur fellur samningurinn þinn úr gildi og þú þarft að hafa samband við náms- og starfsráðgjafa til þess að virkja hann að nýju þegar þú kemur aftur til náms.

Tímabundinn samningur er ýmist gerður til eins misseris eða til eins skólaárs. Tímabundnir samningar eru gerðir þegar ástæður úrræða eru þess eðlis að þær geta tekið breytingum svo sem tímabundin veikindi, afleiðingar slysa eða áfalla og andleg veikindi.  Athugaðu að tímabundinn samningur fellur úr gildi 10. janúar (fyrir tímabundna samninga á haustmisseri) og 31. ágúst (fyrir tímabundna samninga á vormisseri). 

Athugaðu að alltaf þarf að gera sérstakan tímabundinn samning vegna inntökuprófa, jafnvel þó þú hafir áður gert ótímabundinn samning í námi við Háskóla Íslands.

Þau úrræði sem kveðið er á um í samningi færð þú í öllum prófum sem eru á vegum prófstjórnar Háskóla Íslands.

Ef kennari leggur fyrir próf sem ekki fara í gegnum prófstjórn HÍ, svo sem próf sem lögð eru fyrir í kennslustund eða heimapróf, berð þú ábyrgð á því að láta kennara vita af því að þú hafir gert samning um úrræði í prófum (ef þú telur þig þurfa á á úrræðum að halda í viðkomandi prófi). Athugaðu að láta þarf kennara vita með a.m.k. viku fyrirvara til þess að hann geti gert viðeigandi ráðstafanir.  Við undirskrift samnings færð þú afrit af samningnum þínum.  Þú getur því sýnt kennara samninginn þegar þú óskar eftir prófúrræðum.  

Ef aðstæður á prófstað eru ekki í samræmi við samninginn þinn hvetjum við þig til að tilkynna það strax til prófvarðar meðan á próftöku stendur.  Eftir að próftöku lýkur getur verið erfitt að bregðast við ábendingum. 

Ef þau úrræði sem þú átt rétt á krefjast sérstaks undirbúnings af hálfu starfsfólks viljum við vinsamlegast biðja þig um að hafa samband með góðum fyrirvara. 

Geymdu afrit af samningnum þínum.  Góð leið er að skanna samninginn inn eða taka mynd af honum á símann þinn til að eiga hann á rafrænu formi.  

Þú átt alltaf rétt á að hitta náms- og starfsráðgjafa til að fara yfir þín mál og endurskoða úrræði ef ástæða er til.  

Nemendur Háskóla Íslands finna staðsetningu sína í prófum á Uglu, á sínu notendanafni, undir Uglan mín - Námskeiðin mín - Próf

Að gefnu tilefni skal tekið fram að barnshafandi nemendur við Háskóla Íslands öðlast ekki sjálfkrafa rétt til sérúrræða í prófum. Að neðan má finna verklagsreglur sem prófstjórn styðst við í þessu sambandi. Nemendur sem óska eftir úrræðum vegna meðgöngu hafi samband við Náms- og starfsráðgjöf H.Í. eða yfirsetufólk á prófstað þegar við á. 

Barnshafandi kona á síðustu vikum meðgöngu getur óskað eftir því við yfirsetufólk að fá að sitja nærri dyrum í almennum prófstofum. Hún fær ekki lengdan próftíma.

Leggi barnshafandi kona á síðustu vikum meðgöngu fram læknisvottorð þar sem fram kemur að heilsufar hennar sé íþyngjandi er hægt að útvega barnshafandi og lasburða konum séraðstæður í prófum. Úrræði af þessum toga eru ekki veitt nema nemandi hafi skilað inn læknisvottorði og gert samning um sértæk úrræði hjá náms- og starfsráðgjafa. Vinsamlega athugið að ef nemandi hefur samband með skömmum fyrirvara er ekki víst að ávallt sé hægt að tryggja úrræði í prófum.