Kristbjörg Sóley Hauksdóttir, MA-nemi við Félagsráðgjafardeild
Erlendar rannsóknir benda til þess að ofbeldi inni á hjúkrunarheimilum sé mjög algengt en efnið sem slíkt hefur ekki verið rannsakað hér á landi fyrr en nú. Kristbjörg Sóley Hauksdóttir, meistaranemi í öldrunarfræðum við Félagsráðgjafardeild, vinnur að rannsókn um viðhorf, þekkingu og reynslu starfsfólks af ofbeldi gegn öldruðum inni á hjúkrunarheimilum á höfuðborgarsvæðinu.
Áhugi Kristbjargar á viðfangsefninu kviknaði eftir að hafa unnið sem sjúkraliði á hjúkrunarheimilum síðastliðin tólf ár. „Mér fannst ekkert annað koma til greina sem rannsóknarverkefni. Ég ákvað þetta sem sagt áður en ég fór í öldrunarfræði. Mig langaði að skoða þetta betur því að ég hafði kynnt mér greinar og þetta hafði ekki verið rannsakað inni á hjúkrunarheimilum, aðeins í heimaþjónustu árið 2010. Erlendar rannsóknir sýna að ofbeldi inni á hjúkrunarheimilum er alveg ótrúlega algengt,“ segir Kristbjörg.
„Oft eru það þeir sem eru í mestri hættu á að verða fyrir ofbeldi, eins og fólk með mikla heilabilun. Það er náttúrulega ekki í neinni aðstöðu til þess að verja sig á nokkurn hátt eða kvarta.“
Kristbjörg lagði spurningalista fyrir starfsfólk fjögurra hjúkrunarheimila þar sem starfsfólk skilgreindi hvað það teldi vera ofbeldi og upplýsti um hvort það hefði orðið vitni að slíku í sínu starfi. Hún tekur fram að skilgreiningin á ofbeldi geti verið afar mismunandi á milli manna. Hún tekur sem dæmi að sumum finnist í lagi að hunsa einstaklinga eða að taka þá jafnvel út úr hópnum vegna þess að þeir valdi svo miklu ónæði.
„Oft eru það þeir sem eru í mestri hættu á að verða fyrir ofbeldi, eins og fólk með mikla heilabilun. Það er náttúrulega ekki í neinni aðstöðu til þess að verja sig á nokkurn hátt eða kvarta,“ segir Kristbjörg og leggur jafnframt áherslu á að starfsfólkið sé ekki að gera þetta af illsku. Hún telur þessi viðbrögð starfsfólks fyrst og fremst stafa af þekkingarleysi þar sem stundum vanti fagfólk til umönnunarstarfa á hjúkrunarheimilum, til að mynda við sjúkraliðastörf. Hún bendir einnig á að oft geti aðstæður inni á hjúkrunarheimilum verið ansi krefjandi.
Rannsókn Kristbjargar er enn í vinnslu og því liggja niðurstöður ekki fyrir en Kristbjörg vonar að fleiri sams konar rannsóknir verði gerðar og jafnvel að stofnuð verði nefnd sem geti tekið á vandamálinu og aukið fræðslu um málefni aldraðra.
Leiðbeinandi: Sigurveig H. Sigurðardóttir, dósent við Félagsráðgjafardeild.