Varði doktorsritgerð um Jómsvíkinga sögu
Þórdís Edda Jóhannesdóttir hefur varið doktorsritgerð sína í íslenskum bókmenntum, Jómsvíkinga saga: Sérstaða, varðveisla og viðtökur, við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands.
Andmælendur við doktorsvörn Þórdísar voru Marteinn Helgi Sigurðsson, doktor í norrænum fræðum og ritstjóri hjá Íslenzkum fornritum, og Judith Jesch, prófessor í víkingafræðum við Háskólann í Nottingham. Aðalleiðbeinandi var Ármann Jakobsson, prófessor í íslenskum bókmenntum fyrri alda við Íslensku- og menningardeild, en í doktorsnefnd voru auk hans Sverrir Tómasson, prófessor emeritus, og Alison Finlay, prófessor í enskum og íslenskum miðaldabókmenntum við Birkbeck College í London.
Gunnþórunn Guðmundsdóttir, forseti Íslensku- og menningardeildar, stjórnaði athöfninni sem fram fól í Hátíðasal Háskóla Íslands mánudaginn 7. nóvember síðastliðinn. Hægt er að skoða myndir frá athöfninni með því að smella hér.
Um efni ritgerðarinnar
Jómsvíkinga saga er meðal elstu varðveittu veraldlegra sagna á Íslandi. Hún hefur að öllum líkindum verið skrifuð á fyrri hluta 13. aldar en er varðveitt í fjórum ólíkum gerðum frá miðöldum í jafnmörgum handritum. Fræðileg umfjöllun um söguna hefur einkum beinst að tveimur þáttum. Annars vegar hefur uppruni og tilurð sögunnar verið í brennidepli fræðimanna en hins vegar hvernig eigi að skilgreina hana. Hún hefur þótt falla illa að hefðbundinni flokkun íslenskra miðaldabókmennta vegna þess að í henni mætast einkenni konungasagna, Íslendingasagna og fornaldarsagna. Í rannsókninni er fjallað um Jómsvíkinga sögu í víðu samhengi með það í huga að textinn, varðveisla hans og hugmyndir um hann á ýmsum tíma geti skýrt stöðu hennar meðal íslenskra miðaldabókmennta. Um leið er textinn nýttur til þess að varpa ljósi á ýmsa þætti sagnaritunar á miðöldum. Jómsvíkinga saga er meðal elstu íslensku verka þar sem sögulegum atburðum er miðlað með aðferðum sem fremur einkenna skáldskap en sagnfræði. Í ritgerðinni eru færð rök fyrir því að nýjungar í bókmenntum á 12. öldinni á meginlandi Evrópu skipti máli þegar kemur að þróun íslenskra miðaldabókmennta um og upp úr 1200. Með nákvæmri greiningu á Jómsvíkinga sögu kemur í ljós blöndun hefða og nýjunga sem á eftir að taka á sig skýrari mynd í veraldlegum íslenskum miðaldabókmenntum á 13. og 14. öldinni.
Um Þórdísi
Þórdís lauk BA-prófi í íslensku við Háskóla Íslands og MA-gráðu í íslenskum bókmenntum við sama skóla. Hún er stundakennari við Háskóla Íslands.